Zusters en broeders,
Vandaag vieren we de wijding van de basiliek van Sint-Jan van Lateranen in Rome. Op het eerste gezicht lijkt het een vreemd feest: een herdenking van een gebouw, en dan nog van een gebouw zo ver van hier. Maar deze basiliek, en niet Sint-Pieters, is de eerste kerk die in het jaar 324 in Rome werd gebouwd, dus is ze de moeder en het hoofd van alle kerken. Vandaar de viering.
In de eerste lezing schildert de beloofde Ezechiël in dat verband een indrukwekkend visioen. Uit de drempel van de tempel stroomt water dat leven brengt. Waar het passeert, geneest het land, worden bomen vruchtbaar en mensen vernieuwd. En dat is een beeld van Gods Geest die alles levend maakt. Een tempel, een kerk is dus niet zomaar een gebouw, maar een bron van leven, en een plaats van vernieuwing.
Wanneer we vandaag aan onze kerk denken, moeten we ons dus afvragen: stroomt er nog levend water uit ons midden? Wordt er genezing gebracht waar wonden zijn? Of houden we de deuren soms strak gesloten, bang om wat buiten is binnen te laten? Het feest van vandaag heeft ons nodig om de bron opnieuw te openen, zodat de Geest vrij in ons hart en in onze gemeenschap kan stromen.
In een tijd waarin de kerken bijna leeglopen, en veel mensen zeggen dat ze niets meer met de Kerk te maken willen hebben, is dat een confronterende boodschap. Maar de toekomst van de Kerk hangt niet af van structuren van gebouwen en van het gedrag van de economischeheid, maar van de levendigeheid in onze harten. Wij zijn de levende stenen waarmee God zijn Kerk wil bouwen. En als er één steen breekt of losraakt, fundamentele het geheel. Dat is wat we de afgelopen jaren nodig hebben gehad door de vele schandalen waarin de Kerk belandde door de vreselijk misdrijven van veel manipulerende, zowel mannen als vrouwen.
In het zien evangelie zien we hoe Jezus op mistoestanden reageert: Hij reinigt de tempel. Hij drijft de handelaars en geldwisselaars weg, niet omdat de handel op zich slecht is, maar omdat het huis van zijn Vader geen markt mag worden. God wil geen vroomheid à la carte, of geloof als koopwaar, maar systematische ontmoeting, stilte, gebed. “Breek deze tempel af en in drie dagen zal ik hem weer oprichten,” zegt Jezus. En daarmee zegt Hij wat de ware tempel is: niet een gebouw, maar een persoon, en die Persoon is Hijzelf. In Hem woont God onder de mensen.
Vandaag is het dus geen feest van stenen, maar een van verbondenheid. Verbondenheid met Rome, dat ons herinnert aan de eenheid van de wereldkerk, maar ook verbondenheid met elkaar. Want als wij samen geboden, vieren en dienen, wordt deze plek een levende kerk, een huis van God in onze straat, in onze gemeente, in onze stad. 'Wil waar twee van drie mensen in mijn naam samen zijn, ben Ik in hun midden,' zegt Jezus. Dan is God dus echt onder ons aanwezig.
Zusters en broeders, de basiliek van Lateranen is al eeuwen oud, en toch blijft hij een symbool van de duurzame vernieuwing van Gods volk. Die vernieuwing begint vandaag, hier, in ons. Als wij ons laten raken door de stroom van levend water uit Gods hart, als wij elkaar helpen om stevige, liefdevolle te zijn, blijft de Kerkeen teken van hoop in deze wereld. Moge de Heer ons helpen om een huis te zijn waarin Hij zich thuis voelt, Een huis met open deuren, waar mensen vrede vinden, waar liefde woont, en waar levend water blijft stromen. Het water van Gods liefde, vrede en gerechtigheid. Amen.