Beste dorpsgenoten,

Vanaf de tijd dat ik de openingswoorden uit het evangelie van Johannes, die ik u zo juist heb voorgelezen, een beetje kon verstaan, heb ik het gevoel gehad dat daarmee een heel zwaar donker gordijn voor het stalletje van Bethlehem geschoven werd. Ik kan dat niet ongedaan maken.

En toch is er eeuwenlang, gedacht, gemediteerd en geschreven juist over die openingswoorden: "In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het woord was God."

In het beginne was het woord: Dat volgde op de schepping van hemel en aarde. Op de eerste dag sprak God: "Er moet licht zijn." Daarna sprak God op de tweede, de derde, de vierde en de vijfde dag een nieuw woord. Tenslotte op de zesde dag: "Nu gaan wij de mens maken; als beeld van Ons, op ons gelijkend."

Als er iets is dat ons aan het eerste woord van God herinnert, dan is het wel kerstmis met al zijn lichtjes. Ieder jaar komen er meer bij, alsof die eerste dag nog steeds niet af is.

Dat licht zette mij aan het denken: Je ziet het licht maar er valt niets te horen. Toch "spreekt" het ons aan en zelfs een paar kleine kaarsjes kunnen ons in een kerststemming brengen. Dat woord van God: je hoort er niets van en eerlijk gezegd zien we er ook niet veel van. God was al gauw uitgepraat toen profeten en religieuze en kerkelijke leiders het van Hem overnamen en ons lieten weten wat God te zeggen had. Tot op de dag van vandaag.

Als het gaat om een woord, dan komt het er op aan dat we heel intensief, stil, en geduldig luisteren en afwachten. "In verwachting zijn", zoals Maria en alles in je hart bewaren, zoals zij deed, toen haar kind er eenmaal was.

Dat woord van God werkt als de ingrediënten voor brood of pudding: eerst krijg je alleen maar klontertjes in je kom. Zonder ervaring ga je denken: "Dat wordt niets, ik kan beter ophouden." Alleen als je door blijft roeren of de boel een tijd laat staan, wordt het glad en vloeiend.

We kunnen niet zeggen: "Gods woord klinkt nog steeds" want het klinkt helemaal niet, evenmin als licht. We gaan het pas "verstaan" als we er ons voor open stellen, juist zoals ogen nodig zijn om het effect van licht te ervaren.

Als we bewust en aandachtig stil zitten, horen wij wel niets, maar het woord van God, het woord dat God is, is wel aan het werk: na een tijd merk je iets van klontertjes in je kom. Geleidelijk aan voel je dat je "aangesproken" wordt, als het binnen in je zelf wat minder klonterig wordt en lekker glad.

Dat effect vind ik heel mooi uitgedrukt in de woorden van de profeet Micha: "Jahweh heeft u gezegd wat goed is, mens, en wat Hij van u verlangt: Hij wil niets anders dan dat gij u houdt aan het recht, dat gij de trouw eerbiedigt, en u tegenover uw God ootmoedig gedraagt."

En in woorden van onze tijd: "Heer, bescherm mijn gezin en mijzelf. Vergeef mij mijn zonden en help mij te waken voor hoogmoed en wanhoop." Woorden van Barack Obama, die hij op een briefje schreef en tussen de stenen van de Klaagmuur in Jerusalem stopte voordat hij gekozen was als presidentskandidaat van de USA. Om te bereiken wat ik hier in woorden probeer weer te geven, is ontroerend samengevat in een tekst die ik afgelopen zondag al aangehaald heb: "Dan vouwt ze haar handen, buigt devoot haar hoofdje en neemt tijd voor zichzelf: ze bidt."

Ik wens u toe dat deze dagen u iets laten horen dat u juist zoals Maria en dat meisje uit Rotterdam in uw hart wilt bewaren.

En dat u stil wordt van het woord van God.

 

Gelukkige feestdagen en een gezegend nieuwjaar,