Heer, toon me een plek waar ik U kan vinden!

Beste vrienden,

Als ik zo rondkijk zie ik wel een aantal bedenkelijke gezichten. Dat is nu niet bepaald een teken dat we zonet naar een blijde boodschap hebben geluisterd. Maar wat er toen op die hoge berg ook is gebeurd, voor al degenen die erbij waren was het heel wezenlijk. Maar ik ben er ook zeker van dat een moderne fotograaf, moest hij erbij zijn geweest, daar niets, maar dan ook helemaal niets ervan op zijn geheugenkaart had kunnen vasthouden. Want waar gaat het hier eigenlijk om?

Weten jullie, of weet ik echt hoe het is, wanneer er plots donkere wolken aan de horizon van ons leven verschijnen? Wanneer er een levensbedreigende situatie opdoemt? Wanneer plots en onvermijdelijk de diagnose „Kanker“ wordt uitgesproken? U heeft het goed gehoord, ik wil echt een betere toegang tot dit evangelie mogelijk maken door u mee te nemen bij een ontmoeting met een zieke vrouw, die ik jaren geleden heb mogen begeleiden:

Toen ik mevrouw x. in het ziekenhuis bezocht, merkte ik dadelijk dat ze, in tegenstelling tot haar anders zeer optimistisch karakter, heel verstoord en door elkaar was. Bij de ochtendvisite was ze geconfronteerd geworden met de gegevens van het onderzoek. Ze had een hersentumor op een zeer moeilijk bereikbare plaats. Men had haar verteld dat er twee behandelingen mogelijk waren, maar ze moest zeer snel beslissen: Ofwel opereren met een groot risico voor verlammingen of, alternatief, een reeks bestralingen gecombineerd met een zware chemotherapie. Een garantie voor genezing kon in beide gevallen niet worden gegeven. Ook een terug aangroeien van de tumor kon niet worden uitgesloten.  Ik kon duidelijk aanvoelen hoe de vrouw in gedachten tussen die beide mogelijkheden heen en weer werd geslingerd. Ze moest niet alleen die verschrikkelijke diagnose verwerken, maar ze moest ook nog de juiste beslissing nemen. Het was gewoon waanzinnig! Waarom? Omdat een dergelijke situatie voor iedereen te veel is! Maar wat doe je als de tijd dringt? Het is een bijna ondraaglijke situatie. De onzekerheid verlamt je en je kan in zo’n extreme situatie gewoon niet meer klaar denken.

Maar dergelijke of gelijkaardige gevoelens ken ik ook bij mezelf, zij het onder minder dramatische omstandigheden. In zo’n geval verlang ik vooral naar klaarheid om met een situatie in het reine te komen en ermee om te kunnen gaan. Ik heb dan kracht nodig om een beslissing te nemen en de consequenties die daaruit volgen te doorstaan. Maar hoe kan dat lukken? Wat kan me daarbij helpen?

Meestal doe ik in een dergelijke situatie datgene wat logisch is en wat men mij als kind reeds heeft geleerd: Ik schakel mijn hoofd in, bezorg me de nodige informatie en weeg aansluitend de voor en tegens tegen elkaar af. Het wordt pas moeilijk wanneer er onder de streep geen echte oplossing uit de bus komt. Soms stuurt het leven je gebeurtenissen die je helpen om dergelijke problemen toch tot een goed einde te brengen. Zo vertelde een jonge man me tijdens een huwelijksgesprek: “Weet u, we leven nu al bijna acht jaar samen. Meestal ging alles goed, maar soms maakten we ook hevig ruzie om kleinigheden. Ik was dan ook niet zeker of ik Stephanie wel zou trouwen. Maar dan kreeg ik een arbeidsongeval en werd zwaar ziek. Toen viel pas mijn frank. Ze heeft zich zo lief om mij bekommerd en altijd onvoorwaardelijk achter me gestaan. Dan werd me duidelijk: Met haar wil ik trouwen, en met niemand anders! Voor mij klonk het zeer overtuigend, want ik ben ervan overtuigd dat dergelijke gebeurtenissen in ons zowat alles wat wij tot dan toe hebben ervaren, en diep over hebben nagedacht, dan als in een brandglas bundelen, waardoor wij plots beseffen wat we moeten doen. We moeten ons wel een eigen plek uitzoeken waar we tot rust kunnen komen.  

En daar gaat het evangelie van vandaag over. Juist zoals mevrouw x. had ook Jezus een zware diagnose gekregen. De mensenzoon moet veel lijden, hij wordt gevangengenomen en moet sterven. Juist voor zijn uitstap naar de berg Tabor had Hij dat voor de eerste keer aan zijn leerlingen gezegd.  En heel raadselachtig had hij er nog aan toegevoegd: “Wie zijn leven wil redden, zal het verliezen.”   En dan spreekt Hij over het kruis, dat Hijzelf, en al zijn volgelingen, zullen dragen. We kunnen inderdaad zeggen: er dringt zich een duister voorgevoel van wat Hem in Jeruzalem te wachten staat aan Hem op. En zoals de familieleden van mevrouw x.  reageren ook de leerlingen geschokt: De zus van mevrouw x. zei: “Dat kan toch niet waar zijn!”, en Petrus zegt verontwaardigd: “Dat God dat verhoede, Heer! Dat mag niet gebeuren!”   

Ik vermoed dat door Jezus hoofd dezelfde vragen hebben gespookt, die patiënten in dergelijke situaties ook kennen: “Waarom ik? Waarom nu? Waarom, ik heb toch niets verkeerds gedaan? Waarom laat God dat toe?  En misschien heeft Jezus zich ook afgevraagd: “Zou ik wel naar Jeruzalem gaan? Is er geen alternatief? Welk nut heeft een dode Messias? Hij zou naar mijn aanvoelen te weinig mens zijn geweest wanneer Hij niet door dergelijke gedachten en gevoelens zou zijn geplaagd geweest. In de dagen na haar diagnose ging mevrouw x. dikwijls wandelen met haar zus. Soms zat ze ook met gesloten ogen, helemaal in zichzelf verzonken, in de kapel van het ziekenhuis. Ik kan me voorstellen dat Jezus, in zijn nood, ook een dergelijke impuls heeft gevolgd. Weg uit die dagelijkse sleur, weg van alle drukte, ergens naartoe waar je alleen kan zijn. Hij ging niet toevallig op de berg. Van daarboven kon Hij van het prachtige uitzicht over de omliggende vlakten genieten. Een ruime blik en een klare kijk kon Hij werkelijk goed gebruiken. Jezus bidt, intensief en lang – zo lang, tot er iets verandert. De Hemel gaat open en Hij ervaart God zeer dicht bij Hem. Zo dicht, dat vele dingen in zijn denken opklaren en alles licht wordt.  

Wanneer ook de laatste twijfels en vragen opklaren dan kan je spreken van verheldering. Die verandering kan je in het gelaat van mensen, die een dergelijk proces hebben doorlopen, goed waarnemen. Ondanks de moeilijkheden die ze nog te verwachten hebben, zijn ze opgelucht en ontspannen, ze lijken wel helemaal veranderd. Dat merken de leerlingen ook bij Jezus. “Zijn gezicht straalde” wordt er gezegd, Waarom? Omdat Hem door zijn Vader nog eens bevestigd wordt wie Hij is en wie Hij ook zal blijven: de geliefde Zoon van God. Maar wie weet wie Hij is, die weet ook waarheen Hij moet gaan.  Jezus heeft die klaarheid nodig om niet aan zijn opdracht te vertwijfelen. Een opdracht die Hem uiteindelijk als godslasteraar op het kruis zal doen belanden. Bij zijn doopsel had Hij reeds iets dergelijks ervaren: de hemel opent zich en een stem spreekt tot hem en zegt Hem wie Hij is. Heel beslist ging Jezus dan zijn weg in de openbaarheid. En nu op de berg Tabor wordt Hem nogmaals duidelijk hoe het verder moet gaan – naar Jeruzalem.                

Crisissituaties klaren niet vanzelf uit en je kan die uitklaring ook niet forceren. Dat kan alleen op een dieper innerlijk vlak gebeuren. Jezus gaat erop in door zich in de eenzaamheid terug te trekken. Op een berg, in de woestijn, of naar een andere eenzame plek. Daar gaat voor Hem de hemel open – de Hemel binnenin het eigen hart, en daardoor wordt er veel opgelost.     

We hebben allemaal dergelijke plaatsen nodig, anders blijft er zo veel van wat wij geloven vaag en ondoorzichtig. Voor mevrouw x. waren het de lange wandelingen met haar zus en de uren van stilte die ze in de kapel doorbracht. “Voor mij was dat als een beschermende grot, waar ik me altijd weer in kon terugtrekken”, vertelde ze. Dergelijke oorden moet ieder voor zichzelf vinden – je vindt ze daar waar je eigen hart je naartoe trekt. Voor sommigen kan dat Taizé zijn, voor anderen een concert, een optreden, een sabbatjaar, een retraite, een kerk, of gewoon een plaats waar je aanvoelt: Hier kan ik met mezelf, en ook met God, in het reine komen.

Na enkele dagen wist mevrouw x. voor zichzelf wat ze wilde. Ze koos voor de meer riskante oplossing en liet zich, “met Godsvertrouwen” zo zei ze, opereren. En dat Godsvertrouwen heeft haar ook niet verlaten toen ze een jaar later stierf omdat de tumor terug was gegroeid. Maar de weg die mevrouw x. ging en de weg van Jezus op de berg tonen mij aan wat geloof kan betekenen: in existentiële situaties naar plaatsen zoeken waar ik God nabij kan zijn. En dan hopen dat de hemel ook voor mij opengaat en dat ik een grotere klaarheid voor mij en voor mijn leven kan vinden. Het evangelie van vandaag geeft me daartoe de moed. En ik hoop dat het dat voor u ook kan doen. Amen