Terug van weggeweest (2010)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 198 niet laden

DE ONDERGANG VAN DE VASTEN

In 1956 werden de voorschriften van het vasten versoepeld en dik tien jaar later werden ze afgeschaft. Aan een traditie van pakweg 17 eeuwen kwam een eind, juist in een tijd, waarop het hard nodig was, om het met wat minder te doen! Toch hebben weinigen om die afschaffing getreurd. Het aantal regels was te groot geworden; het aantal uitzonderingen nog talrijker. De zin van het vasten werd niet meer ervaren. In de oorlog was vasten een vorm van nood geweest en armoede. De tijd was veranderd; men liet zich door de kerk niets meer voorschrijven.

DE TERUGKEER VAN DE VASTEN

De welvaart groeide door. Het consumeren nam ongekende vormen aan. Een kwart van de wereldbevolking verbruikt thans bijna 90% van alle grondstoffen en energie. Gemiddeld gooien we per persoon elk jaar ruim 50 kilo voedsel weg. Overvloed aan alles zorgde voor steeds grotere problemen, ook voor de gezondheid. En toen kwam het vasten terug! Met nieuwe dieet-regels, veel meer dan vroeger. Alleen leverde vasten vroeger geld op, terwijl het nieuwe lijnen vooral veel kost!

GOED VOOR LICHAAM EN GEEST

Onmiskenbaar ontstaat er nieuwe belangstelling voor het vasten. Men ontdekt dat het goed is voor het lichaam om de reservevoorraden af en toe aan te spreken. Schadelijke stoffen worden het eerst verwijderd. Voor gezonde volwassenen is vasten niet alleen goedvoor het lichaam, maar ook voor de geest. Voortdurend consumeren maakt een mens gejaagd. Hij moet elke dag zijn hoeveelheid drop, chocolade of alcohol binnen krijgen, maar hij geniet er niet meer van. Het is een verslaving geworden. Vasten maakt vrij. Je leert weer proeven, luisteren en kijken. Mensen gaan er beter uit zien. Hun zelfvertrouwen neemt toe.

GOED VOOR DE WERELD

Vasten doet niet alleen lichaam en ziel deugd maar ook de samenleving. Onze overvloedige welvaart roept bij steeds meer mensen de vraag op: is dit de bedoeling van ons leven, eeuwigdurende consumptiegroei? Zijn we op aarde om elk jaar meer te eten dan verleden jaar? Er moet toch iets anders zijn. Vasten draagt ertoe bij om na te denken over de zin van ons bestaan en de toekomst van de wereld.

GOED VOOR HET GELOOF

Ik vraag me af of er aan de nieuwe waardering voor het vasten ook nog een religieus aspect zit. Heeft het ook iets met de eeuwigheid te maken?
Het evangelie beschrijft de vasten van Jezus. Zijn verblijf in de woestijn van veertig dagen wordt samengevat in drie bekoringen. Tot drie keer toe wordt Jezus ertoe verleid om zichzelf te zien als het belangrijkste op aarde. De macht over je omgeving, je eigen naam en faam, zij vormen het grootste gevaar dat hem bedreigd. In de vasten moet hij leren zichzelf te relativeren. Er is iets dat hem overstijgt en dat is een religieus aspect. De relativering van het eigen ik impliceert een erkenning van iets hogers, van God.

MENSELIJK EN GODDELIJK

Natuurlijk is niet iedereen zich daarvan bewust. Ook vroeger was men dat niet. Ons vastentrommeltje met snoep was vaak een wedstrijdje in wie het meest gespaard had. En ook de monniken in vroeger eeuwen, hielden een competitie in ascese. Na drie dagen vasten voelden ze hun maag niet meer knagen. Ze kwamen in hoger speren alsof ze drugs gebruikt hadden. De kerk kwam met een wet dat hun vasten niet langer mocht duren dan 40 dagen. Abten zochten intussen naar de uitzonderingen. Mocht je eieren eten? Nee, zei Gregorius de Grote in 600 na Christus. En de eieren werden opgespaard tot Pasen. De paasklokken brachten ze pas terug op tafel! (Vasten voor starters, vastenactie Nederland). Pasgeboren konijntjes mochten gegeten worden en konijnen werden geïmporteerd uit Portugal en Spanje. Spoedig bevolkten ze heel Europa. Ik wil maar zeggen: de religieuze dimensie is niet altijd duidelijk aanwezig geweest. Maar vasten kan wel degelijk ons besef verdiepen dat wijzelf niet het middelpunt van het heelal zijn, dat medemensen honger lijden, dat de rijkdommen van de aarde er niet alleen voor mij zijn en dat consumeren niet het doel is van het leven.
Vasten is een vrije keuze geworden. Sommige mensen beperken zich tot een vastenoffer voor Malawi. Anderen gaan minder snoepen of gebruiken geen alcohol. Kinderen op school zullen zich verdiepen in het lot van Afrikaanse leeftijdgenoten. Hoe dan ook, vasten kan ons dichter bij ons zelf brengen, en bij God!

DEBBY

Lieve kinderen. ‘Mamma, wat is vasten?', wilde Debby weten. ‘Vasten is, dat sommige mensen tot Pasen minder eten of roken.' ‘Dat is leuk', riep Debby verrukt. ‘Ik ga vasten! En dan eet ik geen worteltjes en geen broccoli en geen spinazie en geen kip en geen ui...' Ze was mee aan het tellen op haar vingers en was vast van plan de tien vol te maken. ‘Ho ho!', riep mamma. ‘Kinderen in de groei mogen niet vasten.' Debby keek teleurgesteld. ‘Dat is niet eerlijk!' ‘Nou', zei moeder, ‘kinderen kunnen andere dingen doen. Bijvoorbeeld minder snoepen of minder computerspelletjes doen.' ‘Hè hè, wat heb ik daar nu aan!' ‘Je zou het eens moeten proberen!', zei mamma. En toen maakte Debby een voornemen. Ze schreef het op in haar agenda. ‘Op dinsdag stuur ik geen sms-jes meer.'
Woensdag vroeg mamma: ‘Debbie, hoe was dat vasten nou?' ‘Het was wel leuk', zei Debbie. ‘De dinsdag duurde veel langer dan anders. Ik denk dat je langer leeft als je aan het vasten bent. En het telefoontje met Tamara vanmorgen was dubbel zo leuk omdat we al een eeuwigheid niet meer gekletst hadden. En jij? Vast jij ook?' ‘Ja', zei mamma, ‘ik drink geen glaasje wijn meer!' ‘Dat is niet eerlijk', riep Debbie opnieuw. Wijn is vies! Dan eet ik dus geen broccoli meer en ze pakte de telefoon om het aan Tamara te sms-en.