Tussen dodenherdenking en bevrijdingsdag (2007)

Zeker nu het weer zo prachtig is en twee weken vakantie, vinden meerderen het een mooie gelegenheid om er eens even tussenuit te trekken. Genieten van een stuk vrijheid en ontspanning. Toch kunnen vakanties ook de beleving van bepaalde dagen waarop wij iets belangrijks te vieren of te herdenken hebben, doorkruisen. Zo is het Paasfeest haast geruisloos voorbij gegaan. Maar ook is het de vraag of mensen nog te mobiliseren zijn voor de dodenherdenking of bevrijdingsdag als er nog zoveel andere dingen te doen zijn. Toch blijft het een groot goed om stil te staan bij de slachtoffers die gevallen zijn onder het oorlogsgeweld en bij de grote vreugde van mensen dat ze weer konden leven in een vrij land. Twee ervaringen uit het verleden, die ook weer heden kunnen worden als wij niet waakzaam in het leven staan. 
De verzetsstrijders kenden een waakzame instelling omdat zij zich niet lieten inpalmen door bepaalde denk- en handelwijzen. De stem van hun geweten was zo sterk, dat deze hen er toe bracht uit vrije wil andere wegen te gaan. Zij konden het onrecht niet verdragen dat er geschiedde en deden er alles voor om de weerlozen te beschermen. Zij doorzagen het denksysteem waarin alles onderworpen werd aan de macht van de ‘groten der aarde' en waarin geen plaats meer was voor waarde van menselijk leven en het vertrouwen in God. Als vrije mensen lieten zij in woord en geschrift blijken hoe dit denken de wereld tot ondergang bracht. Liefde betekende voor hun niet zorgen dat ze het zelf goed hadden en daarvoor alle mogelijke middelen benutten, maar zorgen dat anderen het goed hadden en daarin ook hun vreugde vonden. In hen herkennen wij het woord van Jezus voor zijn sterven: "Nu is de mensenzoon verheerlijkt en God is verheerlijkt in Hem. Een nieuw gebod geef ik u: gij moet elkaar liefhebben". Hiermee is ook de toon gezet van wat mensen werkelijk het leven geeft. Wanneer wij de doden herdenken die hun leven voor ons gegeven hebben, vieren wij meer dan alleen hun dood. Wij herdenken ook wat hun het volle leven gegeven heeft.  
Zij hebben bijgedragen aan wat wij de volgende dag vieren: bevrijdingsdag. Een generatie die alleen maar vrijheid heeft meegemaakt, kan zich haast niet voorstellen wat onvrijheid betekent. En daardoor heeft men soms niet in de gaten hoe broos die vrijheid is. In onze tijd wordt die vrijheid steeds meer  op haast onzichtbare wijze geweld aan gedaan. De terroristische aanslagen veroorzaken korte tijd angst. Maar dit wordt vaak niet gekoppeld aan het gevoel om beroofd te worden van de vrijheid. Angst voor aanslagen proberen wij te vermijden met veiligheidsmaatregelen. Angst om door de andere overtroeft te worden zetten wij om in streven naar de hoogste plaats. Angst om uitgelachen te worden doet ons niet aanpassen aan wat iedereen doet.  Hiermee wordt onze vrijheid beperkt is. Bevrijdingsdag nodigt ons uit in deze tijd uit om na te denken over onze vrijheid. De mens moet zichzelf en anderen bevrijden van alles wat het leven belemmert en de indruk dat wij de vrijheid in eigen hand hebben. Open staan voor God die ons kan verlossen van alles wat leven in God belemmert schenkt ons dankbaarheid. In die zin hebben bevrijdingsdag en Pinksteren veel met elkaar gemeen