Kerstmis (2e nachtmis)

‘Meneer Fennis, er wordt toch wel een beetje vrolijk gepreekt met kerstmis? Want ziet u, ik ben net opa geworden van mijn eerste kleinkind. Met zo'n hummeltje in je armen vergeet je toch alle ellende om je heen?'
De man straalde, en dat na een paar pittige jaren. Hij was een beetje verpietert na het overlijden van zijn vrouw en tja, de kinderen; ze waren goed voor hem maar ook zo druk met hun eigen leven. En nu is er dat hummeltje en dus is er met kerstmis geen reden om somber te zijn! ‘Ja, de glimlach van een kind doet je beseffen dat je leeft'. ‘Mensen zouden meer in de ogen van een kind moeten kijken, dan zou de wereld er heel anders uit zien!'

Is dat dan de oplossing voor alles wat er mis gaat in de wereld? Is een kinderlijk kijk op de wereldeconomie het begin om definitief uit de credietcrisis te komen? Had de DSB bank gered kunnen worden als men de blijheid van kinderen had ingezet, die al kunnen stralen omdat ze met die klusjes voor de buurvrouw die paar euro echt verdienen? Zou Demjanjuk zich anders in de rechtzaal hebben gedragen, als hij z'n kleinkinderen eens diep in hun ogen had gekeken? Kan de Kerk in Ierland, maar ook dichter bij huis, kinderen vannacht nog wel over de liefde van God vertellen, terwijl ze weet dat sommigen van haar eigen voorgangers diezelfde liefde hebben misbruikt?

Worden niet juist kinderen vaak als eerste het slachtoffer van oorlogsgeweld, van onderdrukking en ondervoeding. Kinderogen kunnen stalen, maar kunnen ook hol en leeg zijn. En deze opa heeft gelijk: als kinderogen niet meer lachen is het met de toekomst van onze wereld ver te zoeken. Maar in diezelfde wereld met haar eigen dynamiek en dramatiek groeien ze wel op en dat beseft deze opa zich natuurlijk ook maar al te goed.

Misschien is het voor ons daarom goed de televisie vannacht even uit te laten, de kranten op een stapel te leggen en met onze kinderen te luisteren naar de engelen en op zoek te gaan naar dat andere kleine kind, daar in de kribbe in Bethlehem. Even opnieuw beseffen dat een mensenleven begint met een onschuldige, maar o zo stralende liefde. Een pasgeboren kind kan namelijk nog helemaal niets anders dan liefde uitstralen en liefde ontvangen. Op die manier kan een kind je hart raken, je energie geven, je troosten en je laten beseffen dat de kracht van het goede nog altijd veel sterker is dan de kracht van het kwaad. Kortom: je doen laten beseffen dat je leeft!

De glimlach van het kind waar wij vannacht naar op zoek gaan is niet zomaar een glimlach. Het is een belofte die ons al in oude tijden is voorzegd. De profeet Jesaja zei het ons aan het begin van deze nachtmis: ‘Hij zal het juk van onze schouders wegnemen en uitgroeien tot een wonderbare raadsman, een goddelijke held, een eeuwige vader, een vredevorst!' En ook de engel weet die glimlach raak te typeren: ‘heden is u een redder geboren, Christus de Heer.' Dit goddelijk kind begint met een glimlach vol liefde en zal dit blijven doen, steeds meer. Want ieder verhaal dat gaat over Hem, gaat ook over die onvoorwaardelijke liefde die komt van God en die Jezus zelf tot het uiterste geleefd heeft.

Nu weet ik ook wel dat het niet altijd makkelijk is Gods glimlach in het leven te ontdekken. Sommigen van ons worstelen met de boodschap van een liefhebbende God omdat ze in hun leven maar weinig reden tot lachen hebben. Ze horen en zien niets van God en vragen zich maar al te vaak af waar God in de wereld is.

Vannacht mogen we ervaren dat luisteren naar God, allereerst betekent horen met je hart. Het kind in de kribbe kan nog helemaal niet spreken, maar wel ons hart raken. Je oor is de plek waar Gods boodschap door de engelen binnen kan komen, maar ons hart is de plek waar de glimlach van Gods kind door kan dringen, waar je het echt kunt ‘verstaan' en waar je al het andere wat je hoort soms moet laten rusten om de boodschap van God van binnen te kunnen voelen.

Ons hart is een gevoelige plek. Het kan geraakt worden door de liefde die iemand naar je uitspreekt, maar ook door het verdriet dat kan doorklinken in bittere verwijten. Dat kind wat je negen maanden onder je hart gedragen hebt kan als volwassene totaal andere wegen gaan. Kortom, we weten allemaal hoe een beproefde liefde je leven kan leiden.

Maar datzelfde hart is dus ook de plek waar die beproefde liefde mag genezen. Want vanuit dat hart wil je vechten om beter te worden of zoek je de kracht om te accepteren waarom iets je overkomt. Vanuit je hart kunt je vergeven, de ander een kans geven of zelf opnieuw beginnen. Er zijn voldoende medicijnen die je lichaam kunnen genezen of een ziekte dragelijk maken. Er is maar één medicijn die je hart kan genezen en dat is de liefde.

Vannacht wordt ons die genezende liefde aangereikt door een kind dat zal uitgroeien tot een man die werkelijk heeft liefgehad: onvoorwaardelijk. Bij Hem was het de liefde die Hem dreef. Liefde voor mensen die gewond en gebroken waren, voor zondaars en tollenaars. Hij kwam om te verlossen en te redden, te vergeven en weer op te richten. Hij fascineerde mensen door Zijn woorden en daden en noemde God zijn Vader. Hij aanvaarde de dood en kwam weer tot leven. Hij leerde dat de liefde het hart is van alle dingen. Dat iedere mens die zorg heeft voor anderen erfgenaam is van Gods belofte. En die belofte houdt in dat ieder die in Hem gelooft en hem toelaat in zijn leven een unieke gave ontvangt, nml dat hij Gods kracht en Gods leven in zich zal dragen en Zijn kind zal zijn voor tijd en eeuwigheid.

Het gaat bij God dus niet om gebakken lucht, maar om de mateloze liefde van een kind aan wie wij ons mogen spiegelen en die Gods bedoeling met de mensheid totaal zou voorleven: Jezus! En hij was niet de Barak Obama van Zijn tijd. De Nobelprijs bestond nog niet en over het klimaat had men toen nog geen diepe gedachten.
Nee, de campagne van Jezus had in zijn dagen geen enkele macht. Zijn partijprogramma speelde geen rol in het politieke krachtenspel van die tijd. Sommigen waren hooguit geïrriteerd door zijn manier van doen. Maar Hij liet zich niet leiden door opiniepeilingen. Hij was een vrij mens en in die vrijheid koos Hij ervoor zijn Vader te gehoorzamen, ook toen het zwaar werd. Hij was ook geen acteur; Hij heeft werkelijk liefgehad, onvoorwaardelijk.

Wij hebben van God diezelfde vrijheid gekregen als Jezus om Hem daarin te volgen. Het is nml diezelfde vrijheid waarmee God de wereld geschapen heeft. Een vrijheid dus die al het menselijke overstijgt, die niet te koop is of in aandelen is om te zetten. Een vrijheid waar je geen patent op kunt nemen of die je koopkracht bepaalt. Het is een vrijheid die bereikbaar moet zijn voor ieder van ons, gratis, maar die wel verplicht anderen daarin te laten delen. Want wie werkelijk vrij is, gunt ook een ander het beste. En dat is een andere vrijheid dan waar onze wereldeconomie op gebouwd leek. Dat blijkt toch meer een berekenende vrijheid, die in het slechtste geval keihard met je afrekent. Gods vrijheid stelt mij in staat om van mijn leven uit te delen; mijn kracht aan wie kwetsbaar is, mijn welvaart aan wie niets heeft, mijn warmte en liefde aan wie in de kou staat.

Door de glimlach van het kind in de kribbe weten we dat God bestaat en dat Hij liefde is. Daarmee weten we ook dat we niet een soort aardworpje zijn in een oneindige kosmos. Nee, we zijn uit een eeuwige liefde geboren en worden door die eeuwige liefde ook gedragen. Een liefde die me niet altijd kan beschermen tegen ziekte of kwaad, maar die wel m'n hart geneest en me draagt door de diepte heen.

Ik weet niet of de kersverse opa deze gedachten vrolijk genoeg vindt. Maar hij vond gelukkig ook dat een kerstpreek zich niet kan beperken tot ‘kling klokje klingeling.' ‘Ach, meneer Fennis ik zeg maar zo: als de boodschap van kerstmis niet in je hart zit, vindt je het ook niet onder de kerstboom'. Juist! Achteraf had ik als preek met deze zin kunnen volstaan.

Een goddelijk kind, een glimlach, een nieuw leven, het blije hart van een trotse opa....op de vraag hoe z'n kleinkind eigenlijk heet, antwoordde hij: ze heet Gabriëla. En ze was niet vernoemd naar het vriendinnetje van Troy uit High School Musical.

Nee, ooit was er een engel met dezelfde naam. Zij zou Maria vertellen van een bijzonder kind dat zij onder haar hart mocht dragen. Dat kind wordt vannacht opnieuw geboren, ook in ons, en Zijn glimlach zal ons hart raken en doen beseffen dat we leven! Daarom kan dit niet anders dan een gezegend kerstfeest worden. En dat wensen wij u van harte toe!

Amen.