Geneeskunde en ziekenverzorging

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 233 niet laden

Waarschijnlijk heeft geen verhaal zoveel invloed gehad op de geschiedenis als het verhaal over de barmhartige Samaritaan. Alle ziekenhuizen zijn direct of indirect geboren uit dit verhaal. Want zoals we weten, is het ziekenhuis van christelijke oorsprong.
Natuurlijk: medisch-technisch gezien heeft de barmhartige Samari-taan maar weinig gedaan. Maar menselijk gezien heeft hij de meest onmisbare pijler geplaatst onder alle ziekenhuizen die er ooit zouden komen: menselijkheid, warmte, aandacht, verzorging.

Vijftien eeuwen lang is het ook de enige pijler geweest. Er was niets anders, en men kon niets anders. Medicijnen bestonden er niet of nauwelijks, of ze waren slecht. In ieder geval waren ze niet te vergelijken met de medicijnen waarover wij nu beschikken.
Pas omstreeks vijftienhonderd werd de eerste poging gedaan om iemand te opereren, uiteraard nog zonder pijnstillers en zonder narcose. Bestraling, revalidatie: er was nog geen sprake van.
Eigenlijk stond men machteloos tegenover de kwaal. Ziekte viel niet te bestrijden. Ziekte overkwam je, sloopte je, en was meestal het begin van de dood. Maar zo machteloos als men stond tegenover ziekte, zo liefdevol stond men tegenover de zieke, althans waar men zich liet inspireren door het verhaal over de barmhartige Samaritaan.
En door zo te doen heeft men wel degelijk de ergste ziekte van alle ziekten bestreden: de vereenzaming en de eenzaamheid. Een zieke hoefde niet alleen te staan.

Toen kwam als een geweldige weldaad de geneeskunde. De tweede pijler werd gebouwd. Nu kon men ook de ziekte te lijf gaan. En vooral in onze eeuw heeft deze tweede pijler zich grandioos ontwikkeld. Mensen die vroeger naar het ziekenhuis kwamen om er te sterven, haalden bij het stadsbestuur een loodje als toegangsbewijs om in het ziekenhuis het loodje te leggen. Nu komen ze naar een ziekenhuis om genezen te worden. Dolblij zijn wij met deze ontwikkeling.
De medische techniek wordt alom bewonderd, en de specialisten worden gezien als geweldige mensen. Zij hebben het klaargespeeld onze leeftijd met zo'n dertig jaar te verlengen. Maar deze bewondering mag niet gaan, en hoeft ook niet te gaan, ten koste van de eerste pijler: die van zorg en warme menselijkheid.
Diagnostiek en behandeling mogen ook nooit alle beschikbare ruimte en krachten voor zich opeisen. Want al worden we dan dertig jaar ouder, uiteindelijk is onze machteloosheid tegenover de dood alleen maar dertig jaar verschoven. En een mens van zeventig of tachtig jaar heeft in de kritieke fase van zijn leven evenzeer behoefte aan God, aan liefde en aan de troost van het geloof als jaren geleden iemand van vijftig!

Er is nog een reden waarom aan het verhaal over de barmhartige Samaritaan recht moet worden gedaan. Juist de medische techniek kan een mens eenzaam maken.
Als je aan ingewikkelde apparatuur ligt, voel je je zo klein. Als bij een bestraling de verpleegkundige zich uit eigen veiligheid moet terugtrekken, en je alleen moet laten in die radioactieve ruimte, kan een mens zich erg eenzaam voelen. En als er dan geen warmte en menselijkheid is, als er dan niemand is die je gerust weet te stellen, ben je nergens.

En ten slotte: de medische techniek kan je passief maken. Je geeft je maar over aan wat er met je gebeurt. Maar dat staat de genezing wel in de weg.
Iedereen weet hoe groot de invloed is van de menselijke geest op het lichaam, zowel positief als negatief. Ben je geestelijk moedeloos, dan maakt dat je ook lichamelijk moe. Als je te veel geestelijke zorgen moet wegslikken, loop je een vergrote kans op een maagzweer of een infarct. Mensen die te veel verdriet hebben, worden vaak ook lichamelijk ziek. En positief: hoop geeft je een uithoudingsvermogen dat zeer groot is; succes maakt je lichamelijk onvermoeibaar; geloof en vertrouwen kunnen je een ontspanning geven waardoor een onderzoek veel soepeler verloopt dan wanneer je angstig en gespannen bent.
Geloof en vertrouwen nemen heel wat nervositeit weg. Want als je kunt geloven dat God je draagt, dat er altijd een hand is die je vasthoudt, kan dat een innerlijke rust geven die veel energie vrijmaakt voor je genezing. Maar Gods hand die jou vasthoudt, zal voelbaar moeten zijn in een menselijke hand, een menselijk woord, een menselijk luisteren. Dit is misschien, medisch-technisch gezien, van weinig waarde, maar menselijk gezien onmisbaar.