Drie-eenheid C (2010)

De heilige Drie-eenheid; het is een thema waaraan je je gruwelijk kunt vertillen als je het alleen met je verstand probeert te benaderen. Er zijn dikke boeken over geschreven, goede en minder goede. Duidelijk is wel geworden dat er meer nodig dan kennis en verstand om zinvol over dit thema te spreken. Er is meer voor nodig, wil je op een aanstekelijke manier getuigenis af kunnen leggen van dit geheim. Nodig zijn op zijn minst humor en verbeeldingskracht. De katholieke cabaretier Herman Finkers sneed in zijn laatste show het onderwerp van de Drie-eenheid van God aan. Hij deed het op een manier die me erg aansprak. Finkers vertelt over zijn lagere schooltijd. De leerkrachten probeerden hem vooral duidelijk te maken dat een en een twee is, en dat een boom een zuurstoffabriek is. Onder alle lessen lag een dogma verborgen, een uitgangspunt waar de moderne samenleving volgens hem van vergeven is.

Dat is het dogma dat alleen waar en waardevol is wat je bewijzen kunt en wat meetbaar is. Wetenschap is wel belangrijk en zinvol. Dat zal Finkers niet ontkennen. Maar zonder verwondering en humor, zegt hij, zonder verbeelding en poëzie is ons bestaan zinloos en leeg. Finkers zat in de klas vaak verveeld te draaien op zijn stoel. Pas toen een kapelaan op zijn school kwam, begon hij weer adem te krijgen. De kapelaan vertelde over de Triniteit, dat één ook drie is, en over de Boom van Goed en Kwaad, en over Eeuwig Leven. De kapelaan barstte van de verhalen met Ruimte. Zo zei hij: ‘God is het begin van alles... Voor God was er niets... En Maria is zijn moeder!' Finkers dacht toen: "Goddank, eindelijk iemand met wie je fatsoenlijk kunt praten". En zo is het. De echt belangrijke dingen van het leven kun je niet verwoorden met de taal van een plus een is twee. En in de taal van de ziel, in de taal van het geloof zitten allerlei elementen die voor het verstand onbegrijpelijk zijn en die toch een diepe zin hebben.

Rond het jaar 200 zei een belangrijke kerkvader, Tertullianus al: "Ik geloof omdat het absurd is. Hij schreef: "De zoon van God is gestorven; dit is geloofwaardig, omdat het absurd is. En eenmaal begraven herrees hij; dit is zeker, omdat het onmogelijk is." Met absurd bedoelt Tertullianus: onmogelijk voor ons verstand. Misschien even wennen voor ons, dit soort taal. Want wij hebben onszelf de afgelopen decennia aangeleerd het geloof uit te leggen, ook naar kinderen, in begrijpelijke taal. Het zou goed kunnen dat het wezenlijke dan niet overkomt en ook ons ontglipt. Voor het verstand is het absurd als we zeggen dat de liefde wint en dat God liefde is. Hoe kun je dat nu weten? Toch zeggen we: God heeft het laatste woord. Voor het verstand is het absurd dat er altijd hoop is, hoe groot onze trauma's ook zijn. En toch voelen gelovigen dit diep in hun hart. Alleen een gelovige kan zeggen: de toestand is hopeloos maar niet ernstig. Want niets kan me scheiden van de liefde van God. Voor het verstand is het absurd dat rechtvaardigheid en vrede uiteindelijk zullen zegevieren. Maar voor een gelovige is deze absurde stelling een bron van kracht om aan een betere wereld te werken, wat er ook gebeurt. Want God is de bron van alle leven en alle toekomst.

Onze bisschop heeft ons de afgelopen week een brief gestuurd met een decreet. Er staat in dat de zes parochies van drie-rivierenland voortaan één parochie vormen, met de naam "Parochie van de Heilige Drie-eenheid". En dat met terugwerkende kracht naar 1 januari 2010. Voortaan kun je dus niet meer zeggen dat je lid bent van de Nicolaasparochie in IJsselstein of de Taborparochie in Nieuwegein. Je bent lid van de geloofsgemeenschap van de heilige Nicolaas binnen de parochie van de heilige Drie-eenheid. Die Nicolaas, die wonderlijke want zo barmhartige bisschop uit de vierde eeuw na Christus is nogal populair in onze regio, want er is een Nicolaaskerk en een Nicolaasbasiliek. Er zijn dus twee geloofsgemeenschappen van de heilige Nicolaas. Niet zo gek, want het Sint Nicolaasfeest is nog altijd een waar volksfeest, ook buiten onze kerk.

Eerlijk gezegd moest ik wel wennen aan die nieuwe naam "Parochie van de Heilige Drie-eenheid". Is het niet te abstract, te hoog, te ver weg, zo vroeg ik me af. Maar als je goed naar Herman Finkers luistert dan is het eigenlijk een prachtige naam, een naam met ruimte. Onze nieuwe parochie is een gemeenschap van gemeenschappen. Gemeenschappen die de band met God onderhouden. Als het goed is draagt alles wat we hier doen bij aan een basisgevoel in ons bestaan, namelijk dat we gedragen worden door een geheim. Ons basisgevoel mag zijn: niets kan ons scheiden van de liefde van God. Want God is onze schepper en Vader, Hij komt ons nabij, spreekt tot ons in zijn Woord en door de menswording van de Zoon, en God leeft in ons met alle gaven van de Heilige Geest. Door wat we meemaken in ons leven kunnen we het gevoel krijgen dat God heel ver weg en veel te hoog voor ons mensen is. Maar juist door ons samenkomen, ons vieren en bidden, kunnen we er steeds weer achter komen: God heeft ons lief en draagt ons, koestert ons. Zijn wijsheid leeft diep in ons. Moge dat basisgevoel, die katholieke rompstand, steeds opnieuw in ons gevoed worden.