De brooddeling

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 233 niet laden

Voor wie door de week, of misschien zelfs op zondag zijn inkopen doet, is dit een absurd verhaal. Voor mensen als wij die leven te midden van zelfbediening en eten uit de muur, is dit verhaal nauwelijks meer te volgen. Het staat zo lijnrecht tegenover onze consumptiegewoonten. Het heeft zo weinig te maken met onze wereld. Niets van hoe wij met onze overvloed aan voedsel omgaan, komt erin voor. Niets van wat wij gewoon, leuk, lekker of mooi vinden, is erin herkenbaar. Het lijkt een volledige omkering van wat voor ons logisch is.

Want stel nu eens dat je inderdaad met enkele duizenden mensen 's avonds laat op een eenzame plek zou zitten, wat doe je dan? Dan is er toch niets logischer dan dat je die mensen naar huis stuurt. Dan ligt toch niets meer voor de hand dan dat ze voor sluitingstijd nog naar de winkel kunnen? Dan kan iedereen nog even in zijn behoeften voorzien. Want wat moet je anders met al dat volk?

Toch lijkt het erop alsof dit probleem zich ettelijke keren heeft voorgedaan in het gezelschap van Jezus. Het is een van die berichten die je bij alle vier de evangelisten vindt. Soms zelfs dubbel. Berichten die de indruk wekken dat deze rabbi de mensen graag zomaar ergens buiten de bebouwde kom toesprak. Maar dat hij hen zo lang en tot zo laat in de ban van zijn woord had, dat het uit de hand liep. Zijn vrienden wisten zich dan geen hemelse raad hoe ze die mensen weer thuis in hun dorpen moesten krijgen om te kunnen eten. Ja, het is zelfs zo sterk, dat het er verdacht veel op lijkt dat de meester zijn leerlingen met een zekere opzet voor dat probleem plaatste. Alsof hij ze een soort testcase gaf. Een proef op de som. Maar waarvan dan? Het is duidelijk dat het om iets fundamenteels gaat. Dat deze Jezus hierin de kern ziet van wat hij het geloof in het rijk Gods noemde. Dat het om een punt van geloof gaat waar alles van afhangt. Een alles-of-niets-test. Alsof we alles zullen begrijpen als we dit begrijpen. Dat er namelijk een andere logica bestaat dan de gewone: de goddelijke. Een wijze van denken die wij mensen nauwelijks kunnen volgen, omdat wij altijd uitgaan van ons eigen behoeftepakket. Omdat wij redeneren vanuit die ijzeren wet van het 'IK': iedereen moet eerst maar eens voor zichzelf opkomen! Daarna zijn er nog de anderen! Op die ijzeren logica doet Jezus een frontale aanval. Dat is datgene wat ook van de icoon van Roebljev uitstraalt: delen, gemeenschap. Dat was de goddelijke logica waarvan rabbi Jezus de sleutel had. Een sleutel die hij had meegekregen vanuit zijn joodse opvoeding. Hij kende die eerste lezing van vandaag, waarin Abraham deelt met de koning van Salem: Melchisedek. Hij kende de geschiedenis van het manna dat de Israëlieten bij hun uittocht in de woestijn vonden. Hij wist ook wat er ten diepste mee bedoeld was. Maar hij ging het ook werkelijk vervullen. Wie durfde Hem daarin te volgen?

Gelukkig zijn er altijd mensen geweest die het hebben gedurfd. Mensen die de sleutel ook echt gebruikten. Ze kunnen van voor of na Jezus zijn. Bij ons heten ze: Franciscus of Teresa. Romero of Pater Damiaan. Maar natuurlijk zijn er veel meer die wij niet kennen. Zo zal ook bakker Steens wel onbekend zijn. De sire-nes loeiden bij het bombardement op Rotterdam in mei 1940, toen hij zijn brood stond te bakken. Ineens ging hij iets doen wat volkomen onlogisch was: toen hij de ellende zag waarin zijn stadgenoten werden gedompeld, begon hij zijn brood uit te delen in plaats van het te verkopen. Dat heeft hij gedaan en velen gered. En zo zal het ook gegaan zijn in Hiroshima of Sarajewo. Want het vreemde is, dat de meeste mensen die sleutel wel kennen, maar hem pas hanteren als ze werkelijk wakker worden. Zou dat een soort dronkenschap van ons zijn? Dronken van onszelf, waardoor we met de sleutel in de hand het sleutelgat niet kunnen vinden?

Het is van grote waarde dat ook vandaag nog die testcase van Jezus door ons wordt begrepen: Geven jullie hun maar te eten, zegt hij. Ja, dat moet de leerlingen wel geschokt hebben. Maar in hem moet die liefde van de Eeuwige die zichzelf geeft als een hevig vuur hebben gebrand. Want we weten allemaal hoe hij dit vlak voor zijn dood nog aan zijn leerlingen als opdracht gaf. Deel altijd met elkaar wat je hebt. Geef jezelf, want 'ieder voor zich en God voor ons allen' is een leugen. Als iedereen zijn brood deelt dat hij bij zich heeft, is er genoeg. Kijk maar, ik doe het je voor. Hoe diep moet die eerste en belangrijkste waarheid van geloof in hem hebben geleefd. Het moet ook de leerlingen zo diep hebben geraakt, dat ze het nooit meer konden vergeten. Er wordt immers verteld dat ze in het begin hun meester herkenden in het breken van het brood. En telkens als ze deze goddelijke gastvrijheid aan elkaar herhaalden wisten ze zeker dat hij in hun midden was.

Hoe dit geloofsgeheim hier in dit evangelie tot een mirakel is uitgegroeid, is een ander verhaal. Maar laten we ons niet vergissen. Wat hier staat, is geen tovenarij. Delen met elkaar en daar samen rijk mee zijn, is een mirakel dat wij allemaal kunnen herhalen. Dat er niemand weg hoeft en dat er niemand aan zijn lot overgelaten hoeft te worden, is voorgoed een van de eerste lessen in ons leerhuis. Misschien wordt ons geloof nog ooit eens zo sterk. Maar misschien is de grootste kracht van dit Schriftwoord wel dat het ook voor onze wereld na twintig eeuwen de sleutel van behoud is Want zou het niet de redding van de schepping zijn als we zo eenvoudig en eerlijk met elkaar deelden. Mogen wij daar vandaag in geloof naartoe groeien.