Jongerenviering (1998)

Wortels, Een paar weken geleden was ik bij een tuinder die last had gehad van de wateroverlast hier in het Westland. Een halve meter water in de kas, maar wonder boven wonder hadden zijn planten droge voeten gehouden. Ze kwamen wel binnenkort taxeren om te zien of er door kou en vocht geen schade was ontstaan en daarvoor kwamen ze naar de wortels kijken. De afgelopen week kwam ik bij een andere kweker van potplanten in zijn kas. We hadden het zo over de diverse planten, over de kleur van het blad, de eigenschappen, kwetsbaar of sterk, de risico's, de investering. En omdat ik op het gebied van de plantenkweek een leek ben, haalde hij een plant uit de pot en liet de wortels zien. Kijk zolang deze mooi wit zijn, weet ik dat er groei in zit.

Wortels. Deze week hadden we het tijdens het groothuisbezoek over jongeren en kerk. Over het probleem van onze tijd om jongeren te boeien voor het geloof. Om ze zo te boeien dat ze ook geïnteresseerd blijven om samen te komen in het weekend. Toen hebben we een stukje gelezen uit de parabel van Jezus over de verloren zoon. Over een jongen die alles heeft, maar die denkt in het vreemde land, ver weg, meer vrijheid en plezier te vinden. Hij ontwortelt zich. Gaat weg van huis. Hij verspeelt zijn bezit, de erfenis van thuis, en belandt in de goot, tussen de varkens. In onze tijd zou dat waarschijnlijk alcohol en drugs zijn en nog veel meer.

Als Jezus dat verhaal vertelt dan heeft hij mogelijk een jongeman in gedachte, die toch meer wortels heeft dan hij hijzelf denkt. Want als alles vastloopt, denkt hij aan huis terug, met goede gevoelens, met vertrouwen dat zijn vader hem niet zal afwijzen, met dankbare herinneringen aan dingen die hij vroeger niet waardeerde. Dat waren zijn wortels, en hij was ze niet kwijt, hij keerde terug en voelde zich veilig in de omhelzing van zijn vader.

Een mooi verhaal, maar je kunt het niet te pas en te onpas gebruiken. Het gesprek kwam erop dat het ook anders kan aflopen. Later moest ik dan ook denken aan een neef van mij. Dat moet ongeveer rond 1970 zijn geweest. Hij was de jongste aan een kant van onze familie. Zij hadden het thuis best goed. Hij had al snel een eigen kamer, lang voordat ik daarvan durfde dromen. Hij had al vroeg de eerste hifi stereo apparatuur toen ik niet eens de plek had om het neer te zetten, hij had vrienden die wat durfden, die niet zo oubollig en burgerlijk waren, die in kleding, muziek en in ideeën over de liefde voorop liepen. Het was de zeventigerjarensfeer. Op een goed moment werd het fluisterend verteld, hij is verslaafd, hij moest worden opgenomen om af te kicken. En bij die opname ging er iets fout. Hij heeft het niet overleefd. Het kan dus anders gaan. Die klap kwam ongelooflijk hard aan in hun gezin en dreunde na in de hele familie. Keek je eerst naar zijn leefstijl, zijn vrienden en zijn ideeën met gevoelens die soms een mengsel waren van bewondering, jaloersheid en twijfel. Daarna heeft die gebeurtenis mij bevestigd in de weg die ik van huisuit al ging. Het heeft mij sterker verworteld in mijn geloof.

Sterke wortels geven stevigheid, vastheid.
- Ja maar ik wil juist bewegen, ik wil mijn eigen ruimte verkennen. Ik wil juist niet vastzitten.

Sterke wortels geven voeding en kracht om stand te houden.
- Ja maar ik wil zelf mijn voeding bepalen, mijn input. En ik heb voldoende kracht in mijzelf.

Sterke wortels bieden je toekomst, want ze reiken diep in het verleden, in de aarde, in je familie, zij trotseren dus de tijd.
- Ja maar, dat zoek ik juist niet, ik leef nu, vandaag. Wat moet ik met het verleden, ouwe koek, wat moet ik met de toekomst, misschien is over twintig jaar de aarde allang vergaan.

O.K. Je wilt zonder wortels leven, weet dan dat je op de duur nergens houvast hebt. Je moet ergens voeding vandaan halen. Is het niet in je familie, in de Kerk, in je geloof, dan wordt het de trend van de tijd, de media, de massa, dan gaan zij bepalen wie jij zult zijn. Wordt de wereld fascistisch, jij wordt het ook. Wordt de wereld steeds racitscher, je gaat vanzelf meedoen.

O.K. Je wilt zonder wortels leven, weet dan dat het leven niet altijd vrijheid en vreugde is, maar heel veel gebondenheid en tegenslag. Zul je het volhouden, kun jij trouw blijven in je relatie, of word jij dan ook een soort rookpluim die niets anders kan doen dan meewaaien met elke wind.

Wortels. Jezus gebruikt nog een ander beeld, een fundament. Zoals een sterke boom wortels heeft, zo heeft een huis een fundament. Dat kan een rots zijn, dat kunnen palen zijn, als ze het huis maar kunnen dragen.

Maar Jezus geeft een onverwachte wending aan zijn verhaal. Wanneer sta je sterk, wanneer ben je iemand die een goed fundament heeft, iemand met sterke wortels. In het verhaal van Jezus is dat niet iets dat je zomaar van huisuit komt aangewaaid. Dat ben je niet zomaar met goede ouders, met een goede opvoeding en studie, dat is pas het begin. Jij bent iemand met wortels, met een fundament als je de adviezen van Jezus in de praktijk brengt. Als je niet iemand bent van mooie woorden alleen, maar van goede daden. Als je niet alleen zegt ja, ja. Maar ook ja doet. Als je niet alleen tegen God zegt: geloof is mooi, ik geloof,maar als je het ook met anderen deelt en in de praktijk brengt. Als je dit begrijpt, begrijp je ook de mensen beter, die jaar in jaar uit, door dik en dun elkaar trouw blijven, die blijven kiezen voor dat model van Jezus, die hier steeds weer samenkomen en zich blijven bezinnen om het geloof steeds weer in de praktijk te kunnen brengen.

Die jongeman die wegliep van huis had ook zo'n moment van bezinning. Hij zei: ik weet wat ik zal doen, ik ga weer naar huis terug. Wat nu als hij een half uur later had gedacht, ach wat, het wordt toch niets, ze nemen me niet aan, ze wijzen me toch af. Allemaal begrijpelijke ideeën. Maar nee, hij deed wat hij had voorgenomen en keerde terug. Toen pas kon hij echt de liefde van zijn vader ervaren.

Bouwen op een stevige ondergrond, zaaien in goede aarde. Ben jij zo iemand. Ben jij iemand waarop ook anderen kunnen bouwen, ben jij iemand die doet wat ie zegt. Zorg dan dat jijzelf blijft steunen op God, op het woord van Jezus, op de Kerk die Hij heeft opgebouwd met mensen die doen wat ze zeggen en zo al tweeduizend jaar doorgaan, over doorzettingsvermogen en stevigheid gesproken.

Nu denkt u misschien, ja maar, het is toch Oogstdankdag. Ik hoor niets over oogst of over dankbaarheid. Misschien is het minder ver weg dan we denken. Hoe dankbaar is die jongen geweest in de parabel van Jezus toen hij thuis mocht komen. Hoe dankbaar kun je zijn als je stand hebt kunnen houden in de problemen. Hoe dankbaar ben je van tijd tot tijd als je ontdekt dat je goed geworteld bent, in je familie, in je omgeving, en heel bijzonder in je geloof, je Kerk, in God. Dan is dat een dankbaarheid die de dankbaarheid voor de oogst, voor een goed of een minder goed seizoen nog ver overtreft. Die zelfs verder gaat dan dankbaarheid om gezondheid. Het is de dankbaarheid die zo diep in het hart geworteld zit, dat hij blijft, als een fundament om op te bouwen. Investeer in goede wortels, laten we het samen doen met een dankbaar hart, we wensen het elkaar. Amen.