het offer van Abraham en in Jezus (2009)

In de krant las ik een verhaal over een man die het gevoel had dat hij vastliep in zijn werk. Hij wilde eigenlijk iets anders gaan doen, maar hij wist niet wat. Hij bleef maar aanmodderen. Op een gegeven moment zeiden zijn collega's: "Maar wat is dan je passie; wat zou je het liefste willen?". Toen herinnerde de man zich een droom die hij ooit had gehad; hoe hij zat te kijken naar een concert van een orkest, en hoe op een gegeven moment de dirigent niet goed werd. Hij stond op uit zijn stoel en nam het dirigeren over, met veel plezier en met groot succes. Toen hij daar zo met zijn collega's over sprak besefte hij in welke richting hij het zoeken moest. Samen met anderen muziek maken werd eerst een hobby, en geleidelijk aan kon hij er zijn beroep van maken. Hij had iets gevonden om helemaal voor te gaan en beleefde er een diepe voldoening aan.

De een hoort het in een droom; de ander in een visioen. In de bijbel gebeurt dat ook. We hoorden twee verhalen waarin God en mensen met elkaar communiceren over wie zij ten diepste zijn. Beide verhalen spreken tot de verbeelding; wat er gebeurt wordt beelden beschreven. We worden als lezers en hoorders het beeld ingezogen, zoals dat ook bij een goede film het geval kan zijn. Het verhaal is zo beeldend, dat je zelf toeschouwer kunt worden en je gevoel geraakt wordt.

In de islam kennen ze het verhaal van Abraham ook. Moslims ontlenen er het offerfeest aan: het feest van het lam dat wordt geslacht. Uiteindelijk wordt niet de eerstgeboren zoon geofferd, zoals bij een aantal volkeren in de prehistorie gebruikelijk was om de goden gunstig te stemmen. Het verhaal gaat over het voortschrijdend inzicht dat de volkeren, en ook het joodse volk, opdeden: onze God verlangt van ons geen mensenoffers. God daagt Abraham wel uit om helemaal zijn vertrouwen op Hem te stellen, ook op momenten dat hij er met zijn verstand helemaal niet bij kan en hij radeloos dreigt te worden. Het verhaal gaat dus niet alleen over het tijdperk van de mensenoffers dat wordt afgesloten. Het gaat ook over God die Abraham beloont met een talrijk nageslacht, juist omdat hij bereid was tot het uiterste trouw te blijven aan God. De naam Abraham betekent vader van vele volkeren. Zijn vrouw Sara schonk hem pas op hoge leeftijd een zoon. Een juist die zoon was hij bereid te offeren. In die grote trouw aan God kon Abraham zelf ontdekken dat God geen mensenoffers wil; alleen toewijding tot het uiterste, en vertrouwen, ook in crisissituaties.

Mijn ouders hebben me als klein kind een liedje geleerd dat me nog steeds wel eens door het hoofd speelt. Het luidt als volgt: O Heer, ik draag U op vandaag, als is het klein van waarde, al wat ik ken, al wat ik ben, al wat ik heb op aarde". Het is eigenlijk een liedje met een heel diepe zin: breng je bestaan, hoe klein en kwetsbaar je je soms ook voelt, steeds voor Gods aanschijn. Durf er steeds met Gods milde en liefhebbende ogen naar te kijken. Alles wat wij doen en laten heeft betekenis voor onszelf maar ook voor God. We mogen het altijd met Zijn ogen bezien: misschien kunnen we dingen beter doen met Zijn hulp, misschien heeft wat we doen ook meer betekenis en waarde dan we zelf denken, omdat we onszelf kleiner maken dan we zijn. God is Iemand die ons uit wil dagen, wil bemoedigen, wil liefhebben. Opdat we groeien aan het leven en gelukkig worden. We mogen ons leven opdragen aan God. Hij beseft dat we eindige mensen zijn, die zoekende zijn en soms moeilijke afwegingen moeten maken. Maar God wil ons helpen onszelf en de weg van de liefde trouw te blijven.

De apostelen kregen een visioen. Zij beseften ineens dat Jezus van Nazareth niet zomaar een profeet was. Hij gaf hen werkelijk zicht op Gods bedoeling met hun leven en met het leven van de hele schepping. Als gelovige joden beseften ze dat deze Jezus werkelijk de vervulling was van de wet van Mozes en de profeten. Pas na de dood en de verrijzenis van Jezus hebben zij beseft wat eerder voor hen nog absurd leek: dat de liefde van God in Jezus zo groot was, dat Jezus bereid was het offer van zijn leven te brengen. Juist dit offer maakt duidelijk hoe groot de liefde en de trouw van God aan ons is. Ik hoop dat we allemaal bereid en in staat zijn de grote en kleine dingen van ons leven aan God op te dragen, aan Hem te laten zien, op hoogtepunten maar ook als we diep in de put zitten. Dat we dus niet naast onze schoenen gaan lopen en ook niet, ook als daar alle reden voor lijkt te zijn, gaan wegkruipen in een hoekje. We mogen God steeds weer danken voor al het goede dat Hij ons geeft. En we mogen altijd om hulp vragen en om troost en bemoediging. God mag ons in ons gebed zien zoals het echt is en wij willen ons eigen leven ook zien zoals het is. Dat is opdragen. Juist bij zo'n eerlijke en oprechte houding kan God ons helpen om met nog meer liefde en vertrouwen onze weg te vervolgen. Amen.