Geheugensteuntje (2009)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 198 niet laden

POLULAIR VERHAAL

Een oude lieve Heer die wat moeite met zijn geheugen heeft, aldus wordt God neergezet in het verhaal van Noach in de eerste lezing. God heeft een soort knoop in de zakdoek nodig, een teken om iets niet te vergeten. Iets belangrijks. Iets dat voor aardbewoners van levensbelang is. God schept een regenboog zodat Hij nooit zal vergeten om bij een ernstige overstroming de kraan weer dicht te draaien.
Het verhaal over een grote overstroming kwam in het hele Nabije Oosten voor en zelfs in India. Het was erg populair. Geschreven teksten stammen al van voor 2000 voor Christus. In de negentiende eeuw, toen men het spijkerschrift nog niet kon lezen, werden in het zuiden van Irak kleitabletten gevonden met stukje uit het zogenoemde Gilgamesj-epos.

GILGAMESJ

De grote koning Gilgamesj ontmoet tijdens een van zijn avontuurlijke tochten een overlevende van de grote vloed. De overstroming was veroorzaakt doorwispelturige en kwaadaardige goden. De held Utnapishtim bouwde een grote reddingsboot. Hij genoot daarom bij zijn tijdgenoten veel aanzien. Hij bond de strijd met de goden aan. De storm was zo hevig dat de hemelingen - zo staat er - kermden en schreeuwden als vrouwen in barensnood. Tenslotte liet de held een zwaluw, een duif en een raaf vrij. Toen de boot geland was, bracht de held onmiddellijk een offer. De goden in de hemel hadden al lange tijd geen vette geuren meer geroken. Ze kwamen dan ook als vliegen op het offer af. Terstond ontbrandde daar weer de strijd tussen de goden.

NOACH

U voelt wel aan dat de Joden dit verhaal niet geloofden. Er was in hun ogen namelijk maar één soevereine God. Als Hij toestond dat de aarde ten onder ging, dan was het omdat de mensen gezondigd hadden en niet uit willekeur. De Hebreeën geloofden in Gods goedheid. God wilde redden. Noach kreeg opdracht een boot te bouwen. Hij was een rechtvaardige, maar geen held. Hij werd door zijn tijdgenoten uitgelachen. Noach dobberde op de vernietigende vloed. Ook hij liet een raaf en duiven los. Hij landde op de Ararat, in het Noorden van Turkije; deze werd in de oudheid als hoogste berg van de wereld beschouwd. De Armeniërs menen er in de top nog resten van de ark te zien. Ook Noach brengt een offer en God belooft de aarde nooit meer te vernietigen. De regenboog zal hem daaraan helpen denken!

WREDE GOD?

Het verhaal van Noach is leuk voor kinderen. In elke speelgoedwinkel vind je wel een boot met houten of plastic dieren. Maar de meeste kinderbijbels slaan het begin over. Ze vertellen niet over Gods woede. Ze beginnen met het noodweer en Noch die gaat timmeren. Ook de volwassenen van vandaag zullen de wenkbrauwen fronsen over die God die zijn eigen schepping wil vernietigen om de mensheid te straffen. De Hebreeën konden niet geloven in een catastrofe die het gevolg was van kibbelende goden. Ze vertellen het verhaal over één God, een goede God, maar nu zit de zondige mensheid met de zwarte Piet!
De joden hoorden het zondvloedverhaal toen ze ballingen waren in Babylonië. Ongetwijfeld hadden ze eerbied voor de hoge beschaving die hen daar omgaf. De Babyloniërs hadden een machtige cultuur, een slimme astronomie, irrigatiekanalen, tuinen, techniek en literatuur. Maar als het over God ging, dan vonden ze hen barbaars. Daarom gingen ze het verhaal van de zondvloed herschrijven. Zo stelden ze vast dat God niet de vernietiger van de wereld was, maar de redder. Dat de mens niet het slachtoffer was van de strijd tussen de goden, maar de geroepene om de schepping te behouden. De clou van het verhaal is dat het afrekent met een humeurige God.

OF SLECHTE MENSEN?

Er zijn tegenwoordig veel mensen die aandacht hebben voor het behoud van Gods schepping. Ze vertellen graag over Noach en de regenboog. Ze laten graag de duif zien met het groene takje in de bek. Tegelijk kun je een groot gevoel van moedeloosheid krijgen als je leest hoe planten en dieren uitsterven. Het lijkt zo'n onbegonnen werk. Maar juist daarom moeten wij als gelovige mensen vol overtuiging de vurigste woordvoerders zijn van de opdracht de aarde te beschermen tegen menselijke vraatzucht. Want, meer dan de vertellers van Noach beseften, zijn het inderdaad de mensen die de zondvloed over zich afroepen. Zet het er maar weer bij in de kinderbijbel: ‘Het leven op aarde werd bedreigd door de mensen, maar God riep Noach om het leven te redden.'

REGENBOOG

Lieve kinderen. Heb je wel eens ruzie gehad? Ik denk het wel! Iedereen heeft wel eens ruzie. Oma's en opa's hebben soms ruzie onder het eten en chauffeurs op een parkeerplaats. Of hondjes in het park! Maar wist je dat de kleuren van de regenboog ook eens een flinke ruzie hadden? Dat begon omdat Rood zat op te scheppen. ‘Ik ben de belangrijkste kleur', had Rood gezegd. ‘De kleur van de liefde!' ‘Ho, ho', riep Geel. ‘Ik ben de kleur van de lente en de blijdschap.' ‘Maar...', zei Blauw. ‘ik ben de kleur van de hemel en van het water.' ‘Dan vergeten jullie mij!', riep Groen. ‘Ik ben de kleur van de bomen en de wei.' ‘Ha, ha', lachte Oranje. ‘Ik ben de kleur van de koningin en van het voetballen.' ‘En ik van de bisschop', riep Paars. En toen krakeelden alle kleuren door elkaar. Plotseling kwam er uit de hemel een harde donderslag. Alle kleuren hielden angstig hun mond. Een stem riep: ‘Houd eens op met ruzie maken. Jullie horen bij elkaar. Als jullie elkaar stevig vastpakken, dan wordt je samen wit als het zonlicht.' En het wonder gebeurde. Toen alle kleuren elkaar hartelijk omhelsden, toen straalde het witte licht van de zon opnieuw over de hele aarde.