Misschien hebt ge in Antwerpen, of elders, op de deurpost van een huis waar een joodse familie woont, wel eens een kokertje gezien, een zogenaamde Mezoeza.
En dan hebt ge u misschien ook wel afgevraagd wat dat betekent. Het woord mezoeza betekent niet meer en niet minder dan 'deurpost'. In het kokertje zit een kleine perkamentrol, waarop een tekst staat, de basistekst van het jodendom, de tekst die we hoorden in het evangelie.
'Luister, Israël, de Heer is onze God, de Heer is de Enige. U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met al uw krachten. We hebben het niet gelezen maar in de schrift gaat Jezus nog verder: “ De geboden die ik u vandaag voorschrijf, moet ge in uw hart prenten. Spreek er telkens opnieuw met uw kinderen over, zowel thuis als onderweg, wanneer u slapen gaat en opstaat. Grif ze in de deurposten van uw huis en op de poorten van uw stad'.”
Dat laatste zal wel wat moeilijker zijn, onze stad heeft geen poorten en mochten ze er zijn, dan zouden ze niet open staan voor zulke gedachten.
De Mezoeza, met de basistekst van het joodse – en ook van ons - geloof, wordt aan de deurpost bevestigd wanneer men de woning betrekt.
Je kunt het vergelijken met een soort inwijding van het huis. En later, elke keer wanneer mensen het huis betreden of uitgaan, wordt de mezoeza even aangeraakt onder het zeggen van de tekst: 'Luister, Israël, de Heer is onze God, de Heer is de enige'.
Deze tekst, die iedere jood minstens twee maal per dag zegt – als een soort morgen – en avondgebed - heet het Sjema-gebed. Sjema betekent luisteren. Met dit woord begint immers de tekst: Sjema Israël - 'Luister, Israël...'.
Goede vrienden, luisteren, echt luisteren naar iemand, is heel moeilijk. We praten meer en gemakkelijker dan dat we zwijgen en aandachtig luisteren.
De basis van Liefde tussen mensen is dat men goed naar elkaar kan luisteren.
Mensen zeggen: “we kunnen goed samen praten”, maar eigenlijk bedoelen ze “we kunnen intens naar elkaar luisteren”. We hebben goede aandacht voor elkaar. Dat is niet eenvoudig.
Ken je het gevoel dat je met iemand spreekt, en dat de ogen van de ander wegdraaien. Die luistert niet echt naar je.
(klap) Zie je dat je niet aan het luisteren was? Ik voel dat van hier…..
Echt luisteren naar iemand is niet altijd gemakkelijk, we zijn zo snel weg met onze gedachten…
Wij zijn allemaal dagelijks met duizend en één dingen bezig. We hebben het allemaal zo druk. Zozeer soms dat het ons te veel wordt. Dan kan ineens op een dag de vraag zich opdringen: moet dat zo echt verder? Waar komt het nu eigenlijk echt op aan? Wat is nu eigenlijk het belangrijkste in mijn leven?
Het is met die vraag dat de schriftgeleerde bij Jezus komt. Hij is schriftgeleerde, dus kent hij de wetten van Mozes zeer goed. 'Wat, meester, is nu het belangrijkste? Wat is het belangrijkste gebod?'.
Als antwoord op de vraag wijst Jezus eerst naar het Sjema-gebed: Luister Israël... Het eerste en voornaamste is luisteren, je openstellen, aandachtig zijn.
Maar het nieuwe is dat Jezus er een andere tekst, uit het boek Leviticus, aan toevoegt. Hij zegt: “Het tweede is dit: u zult uw naaste liefhebben als uzelf. Een ander groter gebod, groter dan deze twee, is er niet.”
De liefde is het belangrijkste gebod, maar die staat of valt met luisteren en actieve aandacht.
Er zijn natuurlijk tegenstellingen in de kerk, dat heeft te maken met het feit dat mensen zeggen: hier voel je de liefde van God, en anderen zeggen: hier voel je de liefde van de mensen…de vraag is of ze niet beiden hetzelfde zeggen? .
Mensen zeggen: het gaat in de kerk om het geloof in God, het gaat om de liturgie, het gaat om het gebed. Anderen zeggen: het gaat er¬ om hoe je leeft, hoe je met je medemensen omgaat, hoe je het lot van de minsten in de wereld aantrekt. Maar in werkelijkheid gaat het om allebei.
Vrienden, “GODSLIEFDE EN NAASTENLIEFDE “ zijn als twee koplampen, gevoed door dezelfde energiebron.
Wie slechts met één koplamp rijdt, is een gevaarlijk chauffeur.
Je hebt ze alle twee nodig, ze zijn met mekaar verbonden…
God en de naaste is ook zo. Deze gedachte mag ook een troost zijn bij hen die deze dagen diegenen herdenken die er niet meer bij zijn. Het is voor een gelovige anders, als je gelooft dan hou je van de naaste, dan ben je dichter bij uw naaste, ook als die er niet meer is.
Om een ander beeld te gebruiken: Godsliefde is de wortel, naastenliefde is de stengel en de bloem, die aan deze wortel ontspringt.
Ik heb nog een ander voorbeeld…
Er is een portier in een abdij en hij moest naar het gebed, maar de bel ging aan de poort. Hij wist niet wat hij moest doen: zijn gebedsplicht vervullen of de poort opendoen. Aan de abt die toevallig daar voorbij kwam op weg naar de kerk, vroeg hij wat hij moest doen. De abt antwoordde: 'DOE DE POORT OPEN, WANT GOD STAAT AAN DE DEUR !'
Zo moeten we de twee elementen zien, en juist beslissen wat voor ons belangrijk is. Het klinkt als een politiek programma, waarover nu gesproken moet worden en waar verzoening naar voor zal moeten komen, compromissen, anders komen ze er niet uit.
Heb uw God lief en uw naaste zoals u zelf.
Dat is het. Ik zou zeggen: 'Spreek er met uw kinderen altijd opnieuw over, wanneer ge thuis zijt en onderweg, wanneer ge gaat slapen en wanneer ge opstaat. Grif deze tekst in de deurposten van uw huis, en op de poorten van uw stad'.
Ideeën van Frank There en G. Buyse