Vredeszondag (2009)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 739 niet laden

De laatste weken heb ik een reeks uitzendingen gezien over de tweede wereldoorlog. Het waren allemaal nieuwe documenten gevonden in de archieven en de filmotheken. De titel van die reeks is: Apocalypse.
Hoe het toch mogelijk is dat mensen zoiets aan mekaar kunnen aandoen: geweld gebruiken zonder enig respect voor het mensenleven. Niets, maar helemaal niets wordt ontzien. Een ware Apocalypse. En uiteindleijk heeft het allemaal tot niets gediend. Ik zou durven zeggen dat het een broeikast geworden is voor verder onheil.

Ik heb tijdens de vakantie een - wat men noemde - Huis van terreur bezocht. Wat ik gezien heb over terreur uitgeoefend in de Balkan door de nazi's en de communisten is absoluut onbeschrijfbaar. Niemand was veilig. Arrestaties, folteringen, willekeurige executies, deportaties; alles was mogelijk.

Ongeveer twintig jaar geleden is daar grotendeels een einde aan gekomen. En - zo vertelde men ons - jongere mensen en zelfs al dertigjarigen weten helemaal niets meer van wat er toen gebeurde. Vandaar dat ze zo gemakkelijk in de val lopen van het extremisme. Maar het zijn niet alleen de jongeren die het niet weten.

In haar lange 20ste eeuw geschiedenis lijkt de mensheid immers weinig geleerd te hebben. Men zegt dat de twintigste eeuw de gevaarlijkste voor de hele mensheid is geweest. De steeds verder voortschrijdende techniek heeft steeds meer geperfectioneerde en meer vernietigende wapens gebracht. Maar als het gaat om instrumenten voor vrede lijken we nog in het stenen tijdperk te leven.

In 1989, enkele maanden voor de val van de Berlijnse muur, was er in Bazel een grote bijeenkomst rond het Conciliair Proces voor Gerechtigheid, Vrede en Heelheid van de Schepping. Daar werd nogmaals benadrukt dat er geen vrede mogelijk is zonder gerechtigheid en aandacht voor de rechten van de schepping.

Jammer genoeg zijn spijts alles in de laatste halve eeuw zowel buiten als binnen de grenzen van Europa vreselijke oorlogen uitgebroken. Men er niet in geslaagd oorlog en geweld voorgoed uit te bannen. Het zinloos geweld neemt toe dicht bij ons bed. Er is steeds meer en meer agressie op straat, in het verkeer, bij sportmanifestaties, zelfs in scholen. Wat scheelt er toch aan onze maatschappij?

Er duikt ook hier en daar religieus fanatisme op. Meer dan ooit lijkt wereldvrede onmogelijk zonder godsdienstvrede en intensieve dialoog tussen de godsdiensten. Paus Johannes Paulus II heeft daartoe zonder enige twijfel de eerst stappen gezet met het bijeenroepen van de grote wereldgodsdiensten in Assisi.

Ik wil er toch ook de nadruk dat we moeten kunnen vergeten en vergeven. Dat hoort bij de boodschap van het evangelie. Maar vergeving is toch zo moeilijk. Om tot vrede te kunnen komen is verzoening een ware vereiste. Let wel: verzoening is meer dan vergeving. Ik weet het: verzoening is een haast onmenselijke opgave. Het kwaad mensen aangedaan is vaak zo ernstig, zo vernietigend geweest dat het haast onmenselijk is tot echte verzoening te komen. Wanneer de fysieke en psychische integriteit van mensen is geschonden, dan is er meer nodig om vergeving te krijgen dan berouw van de daders en de wens het goed te maken. Alleen daarom verdient Nelson Mandela de Nobelprijs voor de vrede.

De ernst van het kwaad mensen aangedaan moeten we onder ogen durven zien. Door het verleden te willen verzwijgen en het kwaad te willen verdoezelen maakt men gerechtigheid en dus verzoening onmogelijk. Iemand die destijds uit Oekraïne naar ons land gekomen is en zich hier volledig heeft geïntegreerd, vertelde me dat ze erg verwonderd was dat ons land het enige land in Europa is waar 8 mei geen officiële is Gedenkdag is. Is dat dan zo onbelangrijk?

In de samenkomst van alle christelijke kerken te Bazel in 1989 legde men de nadruk op de noodzakelijkheid van verzoening tussen de mensen. En, zo staat er, verzoening is een gave Gods.

Inzet voor vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping blijft op ons eigen niveau een prioritaire opdracht. We moeten leren beseffen dat wij minstens in onze kleine eigen wereld moeten werken aan de vrede. We moeten leren onderscheiden wat belangrijk is in onze verhouding tot medemensen; prioriteiten leggen en leren zien wat primeert, wat moét gedaan worden. willen werken aan een harmonieuze maatschappij.

In de brief aan de Romeinen lezen we vandaag: "Leef in harmonie met elkaar. Vergeld niemand kwaad met kwaad. Leef voor zover het in uw macht ligt in vrede met elkaar." Men herkende destijds de christenen aan hun liefde voor elkaar. We moeten er ons goed bewust van zijn dat wie de liefde niet beoefent, wie verdeeldheid zaait, wie de ene opjaagt tegen de andere, geen christen is.

Een vredezondag daagt ons uit. Waar kiezen wij voor: voor wapengeweld en spierballentaal, of voor verantwoordelijk zoeken en grijpen naar alle middelen om te komen tot een geweldloze dialoog. En dat op het niveau dat het onze is. Voor geweld zijn er alternatieven mogelijk. Zijn wij bereid ons principieel in te zetten voor dialoog en verstandhouding, zodat wij het leven van de meest kwetsbare mensen leefbaarder maken.

Er is ons Iemand daarin voorgegaan: Jezus Christus. Omwille van Hem mogen we de moed niet verliezen maar volharden in de heilige strijd voor Vrede, Gerechtigheid en Heelheid van de Schepping.