20e zondag door het jaar (2009)

Het is nog volop vakantietijd, ook al is dat voor sommigen van ons alweer even voorbij of moet het voor anderen nog komen. Vakantie, dat is voor velen van ons even weg uit de dagelijkse sfeer. Even weg van alle beslommeringen. Rust, tijd voor elkaar, tijd voor bezinning en andere dingen zien. Wandelen in de natuur of steden bezoeken. Ikzelf bezoek ook meestal de kerken op de plaatsen waar ik kom. Ik voel altijd even aan de deur of hij open is. Een plaats van bezinning en rust, maar ook tekenen van hoe mensen met hun geloof in God zijn omgegaan door de eeuwen heen. Van enorme pracht en praal tot diepe ingetogenheid. Dat alles om steeds opnieuw de grootheid van God, die niet in woorden is uit te drukken, en die we ook terug vinden in de natuur, te eren. Vakantie, broodnodige rust, we hebben het nodig om de rest van het jaar weer goed door te komen. 'Ik ben het brood des leven', zegt Jezus in het evangelie van vandaag. Woord dat ons voedt, houd ons in leven', zongen we net. Wat is dat, dat brood, dat woord des levens?
De eerste gedachte bij deze opmerking van Jezus is de associatie met letterlijk brood. Ons dagelijks voedsel dat we nodig hebben om in leven te blijven. Vandaar dat Jezus dit gebruikt als beeldspraak. Hij doelt hier niet op letterlijk brood, hoezeer ook voor velen het bestaan grotendeels daarom draait. Want als je alleen dat brood eet, zul je uiteindelijk toch sterven. Nee, zijn brood is veel meer. Hij verwijst hier van het vergankelijke voedsel naar
het voedsel dat blijft, het voedsel van het eeuwig leven. Als je niet van zijn voedsel eet, heb je geen leven in jezelf. Wel of niet eten van dit voedsel is een keuze voor of tegen Jezus en is zo tevens een keuze voor of tegen het leven zelf. Het is niet bedoeld voor de lichamelijke voeding, maar vooral voor de geestelijke. Het overstijgt de platte werkelijkheid. En Jezus zelf is de gever. Hij geeft zijn vlees, zijn leven ten bate van het leven van de wereld. Wie zich door mij laat voeden, zegt Jezus, blijft in mij en ik in hem. De eter wordt op die manier in Jezus opgenomen.
Het is een moeilijk te volgen gedachte en voor wie te letterlijk blijft denken zelfs onbegrijpelijk. Het is een gedachte uit de wijsheidsliteratuur die Jezus hier op zijn eigen manier uitwerkt. Immers, als iemand woorden van wijsheid tot zich neemt, gaan die leven in hem, draagt hij ze uit en leven ze voort. Vrouwe wijsheid nodigt in de eerste lezing iedereen uit bij haar te komen eten: kom, eet en drink, laat je onverstand varen en je zult leven. Bewandel de weg van de wijsheid. Dan zul je leven. Maar daarvoor vraagt ze wel de bereidheid te veranderen, tot inzicht te komen en je daarnaar te gedragen. Keuzes te maken.
Dit is hetzelfde waartoe Jezus ons oproept en zo gaat het ook met de woorden die Hij tot ons spreekt: ze voeden, als brood, en ze leven voort in de mens die zich hierdoor laat voeden. Ook Jezus vraagt van ons een verandering van ons leven. Kom en volg mij. Laat alles achter je, kom tot inzicht, tot wijsheid en leef daaruit. Verander je gedrag. Leef mijn woorden voort, leef mijn leven voort, mijn doen en laten, mijn liefde, dan zul je het koninkrijk bereiken en eeuwig leven hebben. Als je je door Jezus laat voeden, is je leven meer dan brood alleen, meer dan het aardse bestaan. Het levert je geestelijk welzijn op. Maar daar moeten we dan wel voor open staan en de tijd voor nemen. Luisteren naar zijn woorden, ze overdenken in rust en stilte. Ons niet laten bepalen door de hectiek van alledag. De behoefte aan vakantie laat ons misschien wel zien dat we hiervoor vaak te weinig tijd nemen.
Dat we te veel doorhollen en met onszelf bezig zijn.  Dat we er toch met zijn allen als gelovigen wel iets van meekrijgen en dit weten uit te dragen bleek voor mij toen ik twee weken geleden in de krant las dat gelovigen een groter vertrouwen hebben in hun medemens en in de samenleving dan niet gelovigen. Ook laten zij zich minder
beïnvloeden door de huidige financiële crisis. Dit was de uitkomst van een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking voelt zich nog altijd verbonden met een kerk of een moskee, ook al neemt het bezoek hieraan af. De belangrijkste conclusie van het onderzoek was dat religie een belangrijke drijfveer is voor het menselijk handelen en een positieve invloed heeft op de sociale samenhang in de samenleving. Kerken blijken een belangrijke rol te spelen in het voeden van vertrouwen. Zij vormen een gemeenschap waar de leden kracht ontlenen aan elkaar en aan het geloof en dat heeft weer zijn weerslag in de samenleving.  Wij komen hier samen op de zondagochtend, overdenken Jezus woorden, zingen, bidden, vinden samen rust en nemen er dus inderdaad iets van mee het leven van alledag weer in. Het effect, waarvan we hopen dat er iets, al is het maar heel klein, van te merken is in de samenleving, is er dus daadwerkelijk aanwezig. Een mooie stimulans om hiermee door te gaan en te blijven kiezen voor Hem. Want het woord van Jezus voedt ons over de grenzen van het dagelijks bestaan heen. Geld en goederen, letterlijk brood zijn niet het belangrijkste. Je kunt ze verliezen, dat heb je niet altijd zelf in de hand.
Maar zijn levend brood, zijn woord, zijn wijsheid en daaraan gekoppeld je persoonlijke geloof en vertrouwen, je innerlijke rust, dat kan niemand je afnemen als je dat niet zelf toelaat. Het geeft je kracht en steun, het laat je leven voorbij alle aardse dingen. Het zit in je hoofd, in je geest, in je ziel...Het is een beweging die zich niet laat inperken. Soms gaat het tegen de stromen van de maatschappij in, maar altijd gaan we met Hem aan onze zijde. Ik wens ons allen hier aanwezig toe dat we deze rust, dit gevoel zullen vinden, broodnodig om te zijn en te leven in Hem. Dat wij zijn brood blijven eten opdat wij leven in eeuwigheid. Waar daartoe is Hij immers voor ons op aarde gekomen.