2° Zondag Advent A (2013)

Op 19 maart volgend jaar, dierbare gasten en parochianen, zijn er in ons stadsdeel Amsterdam-Zuid verkiezingen - voor dat stadsdeel. Eén van onze parochianen staat op de kandidatenlijst voor de Partij van de Arbeid en vroeg kort geleden aan mij of hij een interviewtje met mij mocht maken voor de verkiezingskrant van die partij. Daarin heb ik toegestemd. En dat zou ik óók hebben gedaan als hij op de lijst voor de VVD zou hebben gestaan. Afgelopen week was dan dat interviewtje. De laatste vraag die Nisan Sarican, want om hem gaat het namelijk; de laatste vraag die Nisan mij stelde was: Zijn er dingen die je zou willen veranderen in ons stadsdeel? En toen moest ik meteen denken aan de kruising Hobbemakade-Ceintuurbaan-Roelof Hartstraat. Voor fietsers die vanuit de richting van onze kerk hier óver de Hobbemakade rijdend linksaf de Roelof Hartstraat in willen rijden is dat een bijna niet te nemen en echt gevaarlijk kruispunt. Ik heb 't wel eens via de website van het stadsdeel gemeld. Nooit iets op gehoord. Dus misschien kan de Partij van de Arbeid daar aan bijdragen: (1) dat er heel zorgvuldig wordt omgegaan met zaken die door burgers bij het stadsdeel worden gemeld en aangekaart en (2) dat zo'n voor fietsers gevaarlijk kruispunt veiliger wordt gemaakt.

Ja... de veiligheid van fietsers in Amsterdam. Sinds eergisteren kunnen we daar in deze buurt weer goed over meepraten. Ik neem aan dat u er inmiddels over gehoord hebt. Op vrijdagmorgen loopt een man over het voetpad aan deze kant van de Ferdinand Bolstraat. Hij komt deze kant op. En naast hem, op het fietspad, rijdt zijn dochter van zeven. Er komt, hen achterop, een vuilniswagen aanrijden, die wil, vóór de bloemenstal, op de hoek bij Le Pain Quotidien, denk ik rechtsafslaan, deze kant op - en grijpt dat meisje. Ze belandt met haar fiets onder de vuilniswagen en is morsdood. Een afschuwelijk drama en een peilloos verdriet voor haar ouders en andere mensen die van haar hielden - van Nienke, of Yasmina, of Jessey of hoe ze ook maar heette, dat meisje van zeven. En hoe zit het met de chauffeur van dat monster, van die vuilniswagen? Heeft hij wel scherp opgelet? Reed hij niet te ruw? In ieder geval is het ook voor hem, voor die chauffeur, ook voor hem is het een drama.

"Bereidt de weg van de Heer, maakt zijn paden recht." Dat zijn woorden van de profeet Jesaja. Maar we hoorden die woorden vandaag in de evangelielezing. Daar worden ze aangehaald, geciteerd, in verband met Johannes de Doper die aankondigt dat na hem iemand komt, sterker dan hijzelf. Johannes is het niet eens waard om hem zijn sandalen te brengen, zo zegt hijzelf. En dat is toch niet wat je noemt een héél eervolle taak: iemand z'n sandalen of pantoffels brengen. "Bereidt de weg van de Heer, maakt zijn paden recht." "Bekeert u, want het koninkrijk der hemelen is nabij."

Wat betekenen die woorden?

Ik denk zoiets als: Verander je gedrag. Zorg ervoor dat alle straten en voetpaden in het stadsdeel Amsterdam-Zuid en in je leven, waar je overheen gaat, te voet, op de fiets of in de auto, dat die goed en veilig zijn. Let goed op in het verkeer. Gedraag je verantwoordelijk. Houd je aan de regels. En let goed op elkaar, op je medeweggebruikers - zodat iedereen veilig aankomt.

Als ik, veelgeliefden, zo spreek, dan spits ik waar het om gaat natuurlijk toe op hoe we ons gedragen in het verkeer. Maar wat Jesaja en Johannes ons op het hart drukken, dat je goed, verantwoordelijk en zorgzaam met andere mensen en met jezelf om gaat, dat geldt natuurlijk op alle terreinen van het leven.

Onze priester-stagiair pater Richard Lobo en ik hebben afgelopen week een bezoekje gebracht aan de voedselbank Amsterdam-Zuid. Die is ooit hier in de kerk begonnen, velen van u herinneren zich dat wel. Maar sinds een paar jaar kan die voedselbank beschikken over een terrein met enkele opslagmogelijkheden achter een poort in de Lutmastraat, van hier uit gezien net na de kruising met de Tweede Van der Helststraat, aan de linkerkant van de straat. Onze parochiaan Marius Singels, begin zeventig is hij, die zwaait er nog altijd de scepter. En hóe doet hij dat?! Met hart en ziel doet hij dat en met de volle inzet van zijn persoon. En de dertig vrijwilligers waaraan hij leiding geeft en die hij begeleidt, die zijn vaak net zo bezield als hij denk ik. "Het is een schande dat in een rijk land als Nederland ondanks de economische crisis wel degelijk is, er zoiets als een voedselbank bestaat. Dat er dus mensen zijn, ook in onze eigen omgeving, die het zonder extra hulp in natura, levensmiddel-en vooral, niet redden." Zo wordt dat wel eens gezegd. Zo hoor je mensen wel eens spreken. Misschien hebben ze wel gelijk. En toch is die voedselbank helemáál geen zielige en treurige plek. Nee integendeel. Toen pater Richard en ik er afgelopen donderdag waren, vond ik de sfeer gewoon gezellig. Zwarte Piet was er. Er was warme chocomel voor de mensen. Ik zag veel opgetogen gezichten. Ik hoop en ik denk dat die voedselbank voor mensen in moeilijke of soms ronduit rottige levenssomstandigheden een plek van hoop is, een plek waar ze betrokkenheid, warmte en solidariteit van medemensen ervaren, van mensen die er voor hen zíjn en die zich voor hen inzetten.

"Bereidt de weg van de Heer, maakt zijn paden recht." Waarom zijn mensen arm? Waarom moeten zij gebruik maken van een voedselbank? Is dat, zoals dat dan heet, "hun eigen schuld"? Het is en het wordt gemakkelijk gezegd veelgeliefden. Maar ik denk: zo simpel is 't allemaal niet. Want mensen hebben zichzelf niet gemaakt. En het bed waarin je geboren wordt, dat kies je niet zelf uit. En in het weefsel en in de structuren van onze wereldwijde en ook Nederlandse gemeenschap van mensen, daarin zitten weeffouten en daarin zitten ongerechtigheden ingebakken. Dat sommige, of wat zeg ik: dat véél mensen in deze wereld en zelfs in Nederland arm zijn, dat komt óók omdat er allerlei omstandigheden van mensen en verhoudingen tussen mensen zijn die gewoon niet kloppen, omdat daarin sprake is van allerlei ongerechtigheden. Denk maar aan de banken. Aan de ene kant heb je de banken. Aan de andere kant heb je de voedselbanken. "Bereidt de weg van de Heer, maakt zijn paden recht." In onze wereld, veelgeliefden, díent het nodige rechtgezet te worden.

"Ja", zegt Marius Singels, het hoofd van de voedselbank tegen mij: "je hebt me een tijd niet gezien in de kerk..." Ik zeg tegen hem: "Marius, maak je daar absoluut geen zorgen om. Want dit hier, deze voedselbank, dat heeft ook te maken met 'kerk'. De voedselbank: dat is óók eredienst aan God. En hier ben jij de priester." Zo. Boem. Ik had dat zomaar gezegd. Die woorden kwamen er bij mij zonder nadenken zomaar uit. En ik meende en meen het ook. Zo'n voedselbank, daar wordt iets gecorrigeerd, daar wordt iets rechtgezet, daar wordt mensen récht gedaan en daarmee wordt ook Gód recht gedaan. De paus heeft het zelf gezegd! - tegen onze bisschoppen die afgelopen week in Rome bij hem op ad limina-bezoek waren. Paus Franciscus zei: “Als mensen niet zo open zijn voor God, (dan) zijn ze dat misschien wel voor hun medemens en in die medemens zullen ze het gelaat van God ontdekken”. Zo is dat.

Moeten we de tent hier dan maar sluiten? Moeten we de de kerk dan maar opdoeken? Nee natuurlijk. Het is goed dat er, in dit tijdsgewricht in Amsterdam, een voedselbank is. Maar een kerk als deze Vredeskerk waar mensen dag in dag uit, 365 dagen per jaar welkom zijn en naar binnen kunnen lopen om daar "hun ding te doen", waar dagelijks de heilige mis wordt gevierd en de kerkelijke getijden worden gebeden; dat zo'n kerk er is, dat heeft een eigen zin, reden en recht.

De apostel Paulus vandaag in de tweede lezing, uit de brief aan de Romeinen; Paulus heeft het over "de volharding en de vertroosting die wij putten uit de Schrift", waardoor wij "in hoop" kunnen leven. Paulus schrijft: "God, die de volharding en vertroosting schenkt, verlene u ook de eensgezindsheid, die u in Christus past, opdat u één van hart en uit één mond de God en Vader van onze Heer Jezus Christus verheerlijkt." Een plek om volharding en vertroosting te putten uit de Schrift. Een plek om te groeien in eensgezindheid. Een plek om God te ervaren en te verheerlijken. Dat alles gebeurt in de kerk. In de kerk gaat het om het visioen zoals door de profeet Jesaja verwoord. Hier klinken die woorden. En ze blazen ons nieuw leven in: "De kleinen zal hij recht verschaffen, (...) maar de uitbuiter zal hij striemen met de gesel van zijn mond." "De wolf en het lam wonen samen" - de bankier en de klant van de voedselbank. "De zuigeling speelt bij het hol van de adder, het kind strekt zijn hand uit naar het nest van de slang" - vuilniswagens overrijden geen meisjes meer. "Niemand doet nog kwaad of handelt nog verderfelijk (...)." Een veilige wereld voor iedereen. Dat is de bedoeling. Moge die wereld er komen. Mogen alle politieke partijen, mogen de voedselbank en de kerk, mogen u en ik er aan meehelpen. Amen.