“God is mijn herder”, het thema van de zeer geliefde psalm 23.
Wie heeft deze geschreven?
Een psalmist, een man of een vrouw, een mens onderweg, alleen en onbeschermd, angstig op onbekend terrein, bedreigd door gevaren, blij om wie mee gaat, dankbaar om steun en gastvrijheid, verheugd wanneer de weg is afgelegd en hij en zij thuis zijn gekomen. Deze man, deze vrouw hebben God gedankt omdat Hij als zorgzame herder hen nabij was.
Maar soms lijkt God zo ver af en is alles zo duister. Dan vragen we Hem met de woorden van psalm 22: “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten? U blijft ver weg en redt mij niet, ook al schreeuw ik het uit.” God, waar zijt gij bij pijn en in oorlog?
Een herder op weg met zijn kudde was een vertrouwd beeld in Bijbelse tijden en ook nog lang daarna.
Profeten gebruiken het als een beeld voor God, die als een goede herder zijn volk leidt.
“Als een herder weidt Hij zijn kudde: zijn arm brengt de lammeren bijeen; Hij koestert ze en zorgzaam leidt hij de ooien” (Jes. 40,11).
De profeet Ezechiël spreekt nog uitvoeriger over de rol van God als herder; Ezechiël bemoedigt daarmee het volk tijdens de ballingschap.
“Zoals een herder naar zijn kudde op zoek gaat als zijn dieren verstrooid zijn geraakt, zo zal ik naar mijn schapen op zoek gaan en ze redden uit alle plaatsen waarheen ze zijn verdreven op een dag van dreigende donkere wolken” (Ez. 34, 11-12).
God is de herder van zijn volk en Hij betrekt mensen bij deze taak. “Zijn keuze viel op David, zijn dienaar Hij riep hem weg bij de schapen, haalde hem achter de zogende ooien vandaan en maakte hem herder van Jakob, zijn volk van Israël, zijn eigen bezit. Hij was een herder met een zuiver hart, met vaste hand heeft hij hen geleid” (ps. 78, 70-72). (Vgl. 1 Sam. 16,11-13),
In Israël worden koningen geacht herders te zijn voor Gods volk, De aanklacht zwelt aan wanneer ze dit niet zijn. De profeet Ezechiël heeft harde woorden voor de herders van Israël die de zorg om hun schapen verwaarlozen (Ez. 34). Een zelfde geluid bij de profeet Jeremia: “Wee de herders die de schapen van mijn weide in het verderf storten en laten verdwalen” (Jer. 23,1).
Jezus, de Deur en de goede Herder
Jezus wordt in het evangelie geprezen om zijn herderlijke zorg, waar hij het verlorene opzoekt, het gekwetste heelt. Hij is naar de wereld gezonden niet om deze te veroordelen, maar “om de wereld door Hem te redden” (Joh. 3,17).
Jezus noemt zichzelf de deur van de schaapstal. Dit woord behoort tot de reeks Ik-woorden in het evangelie van Johannes. Jezus is het levend brood. Hij is het licht. Hij is de weg, de waarheid en het leven.
Hij is de Herder. Hij kent zijn schapen en zij luisteren naar zijn stem. Het zijn radicale woorden. Velen hebben immers zijn stem nog niet gehoord. En wie ze gehoord heeft, is daarom nog niet ingegaan op zijn uitnodiging. Er klinken zoveel stemmen. Stemmen horen, dit kan mensen bezorgd maken. Het kan een symptoom zijn van een psychose, waar ze willen van bevrijd worden. Een jongetje zong vaak. Hij deed het om het stemmetje niet te horen waarover de catecheet had gesproken!
In een grote verscheidenheid
In het S.M.A.K. te Gent loopt de tentoonstelling met werk van Grace Ndiritu, gedragen door een droom van verbinding. Repair and restitution, two sides of the same coin. Ze leidt de bezoeker naar een tempel met daarin allerhande kunstwerken en zij wil spirituele krachten, transformatie en energiestromen aanboren en oproepen. Slechts een van de zestig kunstwerken had een duidelijke christelijke signatuur. Ja, er zijn veel stemmen en dit kan uitwisseling en waardering bevorderen.
Op de vraag hoeveel wegen er zijn naar God zou paus Benedictus geantwoord hebben: Er zijn zoveel wegen als er mensen zijn. „Es gibt so viele Wege zu Gott, wie es Menschen gibt.“
Wij zijn allen broeders en zusters op deze wereld.
“De katholieke kerk verwerpt niets van wat in niet-christelijke godsdiensten waar en heilig is. Zij beschouwt met oprechte eerbied de gedrags– en leefregels, de voorschriften en leestellingen die, hoewel in veel opzichten verschillend van hetgeen zijzelf voorhoudt en leert, toch niet zelden een straal weerspiegelen van die Waarheid, die alle mensen verlicht. Zij echter verkondigt en moet zonder ophouden verkondigen de Christus, die is de weg, de waarheid en het leven (Joh. 14,6), in wie de mensen de volheid van het godsdienstig leven vinden en in wie God alles met zich heeft verzoend” (Verklaring over de houding van de Kerk ten opzichte van de niet-christelijke godsdiensten n° 2).
De grootste zorg van Jezus is zijn wens om leven te geven. “Ik ben gekomen opdat zij leven zouden bezitten en wel in overvloed” (Joh 10,10). Dit wil Jezus voor iedereen. Wie Jezus volgt, deelt in dit verlangen en wil ertoe bijdragen.
Deze zondag is de dank aan Jezus die goede Herder is. Deze zondag is tevens de aanzet om zelf deze herderlijke zorg op te nemen en te behartigen.
De kerken nemen in het Westen een bescheiden plaats in, maar ze zijn niet zonder invloed. Ze mogen zich echter niet opsluiten in een kleine kring, maar blijven zorgen voor levendig contact met de mensen, dichtbij en ver weg, ”delend in hun vragen en hun pijn, in hun vreugden en hun hoop” (Eucharistisch gebed XI B). Dat wij hen de weg mogen aantonen die naar Gods liefde leidt en die ons nabij is en blijft door Jezus, de goede Herder.
We noemen deze dag roepingenzondag. Hij is gericht tot alle gedoopten. Jezus roept ons allen en Hij betrekt ons in zijn zorg voor de wereld en voor ons gemeenschappelijk huis. Jezus vraagt ons om samen te zorgen voor zijn mensen. Dit jaar vieren we voor de zestigste keer vierde paaszondag als roepingenzondag. Vorig jaar beklemtoonde de paus dat de roeping gericht is tot elke gedoopte.
Geroepen om zorg te dragen voor elkaar en voor de schepping
“De betekenis van het woord ‘roeping’ mag niet verengd worden tot een eenzijdig verwijzen naar hen die de Heer volgen door een leven van bijzondere toewijding. Wij zijn allemaal geroepen om deel te nemen aan de zending van Christus om de verdeelde mensheid opnieuw bijeen te brengen en met God te verzoenen. Iedere man of vrouw ontvangt, zelfs voordat hij of zij Christus ontmoet en het christelijke geloof omarmt, met het geschenk van het leven een fundamentele roeping: ieder van ons is een schepsel dat door God gewild en bemind is, ieder van ons heeft een unieke en speciale plaats in Gods gedachten. Op elk moment van ons leven zijn we geroepen om deze goddelijke vonk, die aanwezig is in het hart van iedere man en vrouw, te versterken en zo bij te dragen tot de groei van een door liefde en wederzijdse aanvaarding bezielde mensenfamilie. Wij zijn geroepen om voor elkaar te zorgen, om de banden van eensgezindheid en solidariteit te versterken, en om de wonden van de schepping te helen, zodat haar schoonheid niet vernietigd wordt. Kortom, wij zijn geroepen om één familie te worden in het prachtige gemeenschappelijke huis van de schepping, in de harmonieuze verscheidenheid van haar elementen. In deze brede zin hebben niet alleen individuen een ‘roeping’, maar ook volkeren, gemeenschappen en groepen van uiteenlopende aard” (Paus Franciscus).
Ze zijn met velen die binnen de kerken pastorale taken op zich nemen en de vreugde en de last ervan kennen en dragen.
We denken aan bisschoppen en priesters. La place et le rôle des prêtres font débat dans l’Eglise (LLB 27.03.23), De Franse katholieke zender KTO wijdde in oktober 2022 een studiogesprek onder de titel ‘Malaise chez les prêtres diocésains’.
Het tweede Vaticaans concilie zorgde voor het herstel van het permanent diaconaat. De wens voor de wijding van vrouwelijke diakens blijft levendig en komt ter sprake bij het synodaal overleg.
Bij de religieuzen slinken de aantallen. Veel is in ombouw. Met veel vertrouwen verwijst een Zwitserse Zuster uit het klooster Fahr naar een gedicht van haar medezuster Silja Walter:
Keine Aussicht
aussichtslos hat man zu gehen
umkehren geht nicht
das Leben liegt immer vorne.
Vorne, am Ufer, dort werden wir singen
Mirjam tanzt schon da vorne
mit allen Frauen der Welt.
Wij zien de toename van pastorale taken in parochies, scholen, gezondheidszorg. Zorgpastores komen vaker aan het woord. Meer over hen in hun nieuwsbrief Zorgpastores Elisabeth.
Dit zijn enkele intenties naast vele andere die wij op deze roepingenzondag kunnen aanbrengen om ervoor te bidden.