Wijzen op zoek (2014)

De zondag van de Openbaring valt dit jaar twaalf dagen na kerstmis. Het feest, in onze streken best gekend als Driekoningen, viel in het oude missaal op de dertiende dag. Het mag nog altijd op 6 januari gevierd worden. Of het nu de negende dag is na kerstmis of de twaalfde of de dertiende, de wijzen hadden meer tijd nodig om Bethlehem te bereiken. Minstens twee jaar, zo dacht de godsdienstleraar in de derde Latijnse. Nu schuiven wij die tijdspanne nog verder op. Zouden ze een visum krijgen om bij de kribbe te komen? In een aantal landen geraak je niet binnen als op je paspoort een Israëlische stempel staat. Het omgekeerde is ook waar. En dan is er de muur tussen Bethlehem en Jeruzalem, waar urenlang moet gewacht. De omweg over zee en aanmeren in Gaza lukt evenmin.

Misschien zijn die wijzen uit het Oosten nooit in Bethlehem geweest. Dit wordt in Keulen weerlegd. Daar startte in de advent 2013 het Driekoningenjaar. Het is 850 jaar geleden, dat de beenderen van de Drie Wijzen uit het kerstverhaal naar Keulen werden gebracht en er een plaats kregen in de kathedraal.

Matteüs had niet de bedoeling het reisjournaal van deze mannen en vrouwen (?) weer te geven. Hij wou enkel aantonen dat Jezus koning is voor allen. Alle volkeren zijn bij Jezus welkom. Matteüs ziet in Jezus een profetie van Jesaja in vervulling gaan. Alle volkeren stappen op naar Jeruzalem.

Met de hulp van de ster

De ster is een sympathiek element in het verhaal van Matteüs. Wij kijken minder naar sterren dan vroeger, althans naar deze aan het firmament. Met het blote oog zijn ze minder goed te zien wegens toenemende pollutie,  nachtverlichting en de vele satellieten. Machtige sterrenkijkers tonen meer en doen ons verstommen bij dit wonder aan het firmament.

Twee jonge verliefden woonden ver van elkaar. Ze beloofden elke avond naar één zelfde ster te kijken en zo aan elkaar te denken. Christenen hebben de ster van Bethlehem om naar te kijken en om haar licht aan anderen mede te delen.

De religieuze mens tracht tekenen van God te erkennen in de levenservaring van elke dag, in de cyclus van de jaargetijden, in de vruchtbaarheid van de aarde en in de beweging van de kosmos. God is licht en Hij kan gevonden worden door wie hem met een oprecht hart zoeken. Het verhaal van de wijzen, geleid door een ster, is een geslaagd voorbeeld van een religieuze zoektocht. Paus Benedictus en paus Franciscus verwijzen naar deze wijzen op weg naar Bethlehem in hun encycliek over het Geloof (Lumen Fidei, 36).

Duizenden kinderen gaan in Vlaanderen ster-zingen. Vanuit Missio reiken ze een ster van vrede aan en collecteren voor kinderen in Azië en Afrika. Onderweg kunnen wonderlijke ontmoetingen gebeuren. Waar de sterre bleef stille staan, het prachtig kerstverhaal van Felix Timmermans! Little Baby Jesus of Flandr en zijn regisseur Gust Van den Berghe oogsten bijval bij de wereldpremière van de film op het festival in Cannes 2010. De film werd geprezen om zijn tederheid en originaliteit. Jaarlijks exposeren de vele gemeenschappen uit Brussel hun kerststallen in de kathedraal. Ze tonen op een liefelijke wijze wat Matteüs wou: het universele van Jezus de Christus, die thuis is in elke cultuur.

 

Vanuit een diep verlangen

De weg van de wijzen in het evangelie leidt tot aanbidding. Het feest van de Openbaring viert het koningschap van Jezus. Hij is koning al is het in de gestalte van het kleine onbeholpen kind, voor wie herders en wijzen, mensen uit Judea en uit het Oosten knielen.

Wie zullen Jezus ontmoeten? Zij die verlangen en zoeken. Wie niets verlangt, blijft thuis en houdt het bij zichzelf. De wijzen gaan op weg vanuit een diep verlangen. Een teken trekt hun aandacht. Ze zoeken en vragen. Ze komen terecht bij mensen die het antwoord kennen maar er zelf niets mee doen. De raadgevers van koning Herodes kennen de Schriften en vinden het antwoord. Maar ze gaan zelf niet op weg naar Jezus.

Aan het begin van alles staat het verlangen. Duitsers gebruiken daarvoor het woord Sehnsucht. “Am Anfang steht die Sehnsucht” (Sr. Rut-Maria Buschor).

We verlangen naar iets groots, naar iets beters, naar de waarheid. In de zoektocht naar waarheid is God aanwezig, mensgeworden in Jezus. We zoeken Hem in alle mensen, in alle dingen, in de ganse schepping. God laat zich vinden, als ik ontvankelijk ben en open en tot luisteren bereid. Deze zoektocht is nooit afgesloten.

De wijzen vertrokken langs een andere weg. De ontmoeting met Jezus verbetert onze blik, zuivert ons verlangen en beïnvloedt ons handelen. Al meer dan dertig jaar richt de gemeenschap van Taizé tussen Kerst en Nieuwjaar een Europese ontmoeting in. In 2013 is dit in Straatsburg. Ze zullen er bidden en nadenken over nieuwe solidariteit en zullen vandaar terugkeren nadat ze zoals bij de Europese ontmoeting in Brussel “de geschenken hebben uitgewisseld van het kostbare goud van hun geloof, de opstijgende wierook van hun hoop en de welriekende mirre van hun liefde voor God en voor elkaar” (Kard. Danneels).