Een asceet in de woestijn (2007)

Dankzij mondreclame kreeg Johannes veel bijval.  Bijval was er vooral omdat in zijn tijd de behoefte aan reveil groot was.  Er was blijkbaar een geestelijke honger.  De Schwung was weg uit het religieuze leven.  Een beweging van allerhande groepen bracht daarin een kentering.

Johannes scoort niet hoog volgens de technieken van de moderne marketing.  Mocht hij nu leven, hij zou toch een artikel krijgen in een krant, er zou een video-opname komen en ongetwijfeld een melding op internet langs mail van zijn sympathisanten of tegenstanders.  Wat ging er van die man uit dat meteen zovele naar hem in de woestijn trokken?  Na zijn verblijf in de woestijn doopt hij bij de Jordaan en zendt hij wie bij hem komt, vandaar terug naar het leven van elke dag.

Mondreclame, zo ging het zestig jaar lang in verband met een gemeenschap als Taizé, die weldra voor de dertigste keer een Europese ontmoeting houdt.  Deze heeft dit jaar plaats in Genève, waar Roger Schutz de eerste stappen zette voor zijn oecumenische gemeenschap.  Mondreclame zo gaat het met de gemeenschap van Bose. Velen beluisterden de stichter Enzo Bianchi tijdens het congres Allerheiligen 2006.  Mondreclame van de 16.000 christenen die in de loop van een jaar op herbronning gaan bij de kleine gemeenschap La Tibériade in Lavaux-Ste-Anne.

Was het wel de moeite zich op weg te begeven om die prediker in de woestijn te horen?  Zou ik er zelf naar toe gegaan zijn?  Zo ja, in welke gesteltenis?  Uit interesse?  Uit nieuwsgierigheid?  Zou ik er gestaan hebben als afstandelijke toeschouwer, als welwillende reporter?  Zou ik gegaan zijn om af te keuren of om zelf binnen te treden in zijn project?

Wat zegt Johannes?  “Bekeer u, want het Rijk der hemelen is nabij.”   Jezus neemt naderheid diezelfde oproep over.  Wat zou ik met die oproep gedaan hebben?  Hoe hoor ik die nu en hoe ga ik er nu op in?

Een korte boodschap.  Slechts enkele woorden: “Bekeer u.”  Een eenvoudige oproep.  Bekeren, dit is je omkeren, een draai maken, anders gaan leven, met een nieuwe kijk, bezieling en inzicht je weg verder zetten.  Kan ik dit alleen aan?  In welke mate helpen anderen mij daarbij?

Die oproep is niet ouderwets.  Dagelijks horen en lezen wij dat een andere levensstijl nodig is.  Al Gore en het VN-klimaatpanel, de Nobelprijswinnaars 2007 voor de vrede, vragen een andere aanpak uit zorg om het klimaat.

“Bekeer u.”  Een aantal toehoorders lieten zich dopen en bekenden hun zonden.  Ons werd niet gezegd welke hun zonden waren.  We kunnen denken aan wat wij in ons leven verkeerd hebben gedaan en nog doen.  Hoe wij anderen hebben geschaad, hoe wij onze verhoudingen tegenover de wereld, medemens en God niet verzorgen.

Johannes ontmaskert het gedrag van mensen.  Hij test hoe oprecht ze zijn. De beste test toen en nu ligt in de vruchten, die mensen voortbrengen.

In het evangelie van Matteüs is gerechtigheid een sleutelwoord.  Johannes gebruikt dit woord niet.  Maar hij komt op voor wat gerechtigheid betekent.  Gerechtigheid is openstaan voor God, openstaan voor de anderen, goede vruchten voortbrengen.

Johannes is de man van de lange wijsvinger.  Zo heeft Matthias Grünewald (1480-1521) Johannes de Doper geschilderd in opdracht van de Antonietenorde van Isenheim bij Colmar.  Johannes wijst naar iemand die groter is dan hij zelf.  Eenvoud en bescheidenheid sieren Johannes.  Hij stelt zichzelf niet vooraan, maar  wijst naar Jezus.

Hij duidt op het verschil tussen het doopsel dat hij toedient en dat van Jezus.  Jezus zal dopen met Geest en met vuur.  Hij zal als eindtijdrechter optreden.  Zo kondigt Johannes Jezus aan.  Jezus stelt zich later zelf voor als de rechter bij het oordeel (Mt. 25,41).

Jezus komt echter met een mildere boodschap dan deze van Johannes.  Hij is niet gehaast om kaf en tarwe van elkaar te scheiden.  Misschien had Johannes daar moeite mee, als hij Jezus later aan het werk zag en vernam hoe hij optrad.  Vandaar dat Johannes komende zondag, de zondag van Welzijnszorg, ons nieuwe vragen stelt.

Gaan wij met Jezus en Johannes mee in deze Advent?